CUR-Aanbeveling 051
Milieutechnische ontwerpcriteria voor bedrijfsrioleringen

Aanbeveling51 MILIEUTECHNISCHE ONTWERPCRITERIA VOOR BEDRI]FSRIOLERINGEN D e huidigemilieuwetgeving staatniettoedatverontreinigingen terechtkomeninhet oppervlaktewater ofinde bodem. Eenbedrijf heeftdanookeen verantwoordelijk- heid tenaanzien vandegevolgen vandebedrijfsvoering voorhetmilieu. Zover- plichten deWet bodembescherming, deWet milieubeheer endeWet verontreiniging op- pervlaktewateren deeigenaar vanhetbedrijf omvervuiling vandegrond, hetgrondwater of het oppervlaktewater tevoorkomen. Ditkan onder meerworden gerealiseerd doorhet aanbrengen vanvloeistofdichte bedrijfsrioleringen. Deze CURjPBV-Aanbeveling gaatnader inop de milieutechnische ontwerpcriteriavoorbe- drijfsrioleringen. Opbasis vandeze Aanbeveling kunnenvergunningverlenende instanties, ondernemers, ontwerpersenaannemers beoordelenofde voorgenomen uitvoeringvanbe- drijfsrioleringen voldoetaandehuidige milieuwetgeving. De inhoud vandeze Aanbeveling isafgestemd metrelevante documenten diebinnen het Plan Bodembeschermende Voorzieningenwordengepubliceerd Deze Aanbeveling, inhet kader vanhetPlan Bodembeschermende Voorzieningenwaarin CUR, Kiwaenhet NIBV samenwerken, isopgesteld doorCURjKIWAjPBV-Voorschriften- commissie 41"Milieutechnische ontwerpcriteriavoorbedrijfsrioleringen". Op het moment vanpubliceren vandeze Aanbeveling wasdesamenstelling vandecom- missie alsvoigt: ing.C.van derVlist (voorzitter), ing.L.Bolding (rapporteur), ir.J.C. Wielenga (secretaris). ir.A.S. Beenen, L.du Clou, ing.M.A. Dokman, ir.G.M. Gaikema, ir. W. de Groot, ing.GW. Koldewijn, S.Mensing, ing.P.A. Ruardi, J.H.vanSanten, E.F.M. Smits, L.de Vaal, ir.M. van Zoelen, J.W.Pinkney (corr.lid),ing.A.Jonker (coordinator), ir. J. de Nekker (mentor). Detekst, opgesteld doorderapporteur, isdoor ir.C.A. vander Steen bewerkt totdeze Aanbeveling. Deze Aanbeveling isgoedgekeurd doordeAigemene Voorschriftencommissie "Bodemen milieu". 1 2 INHOUD 1 Onderwerp 3 2 Toepassingsgebied 3 3 Termen endefinities 3 4 Ontwerpcriteria 4 4.1 Vloeistofdichtheid 4 4.1.1 Vloeistofdichtheidsklasse A 4 4.1.2 Vloeistofdichtheidsklasse B 4 4.1.3 Vloeistofdichtheidsklasse C 4 4.2 Samenstelling bedrijfsafvalwater 4 4.3 Externe leidingomgeving 5 4.3.1 Kenmerken grondpakket 5 4.3.2 Grondwatergegevens 5 4.3.3 Boven belasti ngjverkeersbel asting 5 5 Ontwerp 5 5.1 Vloeistofdichtheid 5 5.1.1 Buismaterialen en-verbindingen 5 5.1.2 Voorzieningen inhet leidingsysteem 5 5.1.3 Aansluitingen tussenkolkenenleidingen 6 5.1.4 Aansluitingen metlijnafwatering 6 5.1.5 Afscheiders enhun aansluitingen 6 5.1.6 Aansluiting metzuiveringsinstallaties 6 5.1.7 Aansluiting tussenbedrijfsvloer enleiding 6 5.1.8 Reserve aansluitingen 6 5.2 Bestandheid tegenaantasting 6 5.3 Hechting bekledingen 7 5.4 Draagvermogen buisenverbinding 7 5.5 Onderhoud eninspectie 7 5.6 Noodvoorzieningen 7 5.7 Ontwerpgegevens 7 6 Keuring encontrole 8 6.1 Vloeistofdichtheid 8 6.1.1 Vrij verval systeem 8 6.1.2 Riool persleidi ngsysteem 8 Titels vanvermelde normenenrichtlijnen enoverige publicaties 9 Bijlage AChemische bestandheid verschillende materialen 11 Bijlage BChemische bestandheid vankunststofrioleringen 12 Bijlage CBerekening buizeninring- enlengterichting 15 1Onderwerp Deze CURjPBV-Aanbeveling geeftdefinities, eisen,regels, bepalingsmethoden enkeurings- criteria voorhetontwerp vaneen bedrijfsriolering, medeopbasis vandevloeistofdichtheid, zoals diedoor deRijksoverheid isvastgesteld inhet kader vandeMilieuwetgeving enin4.1 nader isomschreven. Toe/ichting Overige eisenaanhetfunctioneren vaneen bedrijfsriool, zoalshetafstemmen opdegeldende lozingsvoorwaarden, vastgelegdinde Wet milieubeheer enhydraulische criteriavormen geen onderdeel vandeze Aanbeveling. 2 Toepassingsgebied Deze CURjPBV-Aanbeveling isvan toepassing opbedrijfsrioleringen ondervrijverval, danwel onder eenoverdruk vantenhoogste 0,25MPa,voorhetinzamelen entransporteren vanbe- drijfsafvalwater totdelozing ophet openbaar rioolofhet open water. 3 Termenendefinities Aanvullend opdedefinities inNEN 3300, gelden devolgende definities. 3.1 Afva/water: alhet water waarvan dehouder zich,methetoog opdeverwijdering daarvan, ontdoet, voornemens iszich teontdoen ofzich rnoet ontdoen. 3.2 Huishoude/ijk afva/water:afvalwaterafkomstigvanparticuliere huishoudens danwelafval- water afkomstig vanandere brannen, maardatwat betreft aardensamenstelling vergelijk- baar ismet afvalwater uitparticuliere huishoudens. Toe/ichting Hiertoe behoort bijvoorbeeld afvalwaterafkomstiguitkantoorgedeelten metbijbehorende in- frastructuur. 3.3 Bedrijfsafva/water: hetafvalwater nietzijnde huishoudelijk afvalwater. 3.4 Bedrijfsrio/ering: eenvoorziening voordeafvoer vanbedrijfsafvalwater opeen bedrijfsterrein naar eenopenbaar rioolofeen andere voorziening voardeinzameling enhet transport van afvalwater, inclusiefailedaarbij behorende verbindingen, puttenenoverige voorzieningen. 3.5 Bedrijfsterrein: eenterrein, nietbehorend totopenbaar terrein,waaropeenbedrijf processen uitvoert. 3.6 V/oeistofdichtheid: demate vanlekverlies vaneen medium (vloeistof) optredende ineen be- drijfsriolering. 3.7 Lekver/ies: dehoeveelheid vloeistof,inml, diewordt getransporteerd door1m 2 inwendige leidingwand, verbindingen, puttenenjofaansluitingen. 3.8 Aantasting: hetproces waarbij doorchemische offysische inwerking materiaalverlies op- treedt ofeigenschappen vaneen materiaal inongunstige zinworden be'invloed. 3.9 Gep/ande/evensduur: detijd waarin eenbedrijfsriolering aandegewenste prestaties moet voldoen. 3.10 Ontwerp/evensduur: delevensduur vandebedrijfsriolering ofonderdelen daaruitzoals aangehouden bijhet ontwerp engericht ophet met zekerheid voldoenaandegestelde ei- sen aan hetriool gedurende degeplande levensduur, aldan nietincombinatie metgepland onderhoud. 3 4 Ontwerpcriteria De volgende gegevens moetenbijaanvang vanhetontwerp tenminste bekend zijnenwor- den vastgelegd: ? deeis aan devloeistofdichtheid, zie4.1; de samenstelling enkenmerken vanhetafvalwater, zie4.2; de externe leidingomgeving, zoalsbodem, grondwater enbelastingen, zie4.3; de van buitenaf optredende belastingen, zie4.3.3; de geplande levensduur; de ontwerplevensduur; de wijze vanuitvoering; ? dewijze vanbeheer. Toelichting De procesafhankelijke gegevensmoetenbijde ontwerper bekendzijn,zodat hetleidingmater~ aal hierop kanworden beoordeeld. Bij het opstellen vandeontwerpgegevens isniet alleen dehuidige situatie belangrijk maarook die situaties diedoor proceswijziging ontstaanentoekomstige ontwikkelingen ophet boven de leidingen liggendebedrijfsterrein. 4.1 4.1.1 4.1.2 Vloeistofdichtheid Door debedrijfsriolering ofcomponenten daarvanmag,bepaald volgens6,een lekverlies op- treden datovereenkomt metdeovereengekomen vloeistofdichtheidsklasse. Vloeistofdichtheidsklasse A Van vloeistofdichtheidsklasse Ais sprake indienhetafvalwater opbasis vandesamenstel- ling gelijk kanworden gesteld aanbedrijfsafvalwater enhet lekverlies tenhoogste 0,1ml/m 2 per uurbedraagt. Indat geval iser sprake vaneen verwaarloosbaar risicoinhet kader van de Nationale RichtlijnBescherming bedrijfsmatige activiteiten(NRB). Vloeistofdichtheidsklasse B Van vloeistofdichtheidsklasse Bis sprake indienhetafvalwater opbasis vandesamenstel- ling gelijk kanworden gesteld aanbedrijfsafvalwater enhet lekverlies tenhoogste 1,0ml/m 2 per uurbedraagt. Indat geval iser sprake vaneen aanvaardbaar risicoinhet kader vande Nationale RichtlijnBescherming bedrijfsmatige activiteiten(NRB)enmoet eenadequaat lek- detectie en/ofmonitoringsysteem wordentoegepast. Toelichting In deze situatie issprake vaneen zeker risicoopverplichte bodemsanering inhet kader vande zorgplicht. 4 4.1.3 Vloeistofdichtheidsklasse C Van vloeistofdichtheidsklasse Cis sprake indienhetafvalwater opbasis vandesamenstel- ling gelijk kanworden gesteld aanhuishoudelijk afvalwaterenhet lekverlies tenhoogste 80 ml/m 2 peruur bedraagt. 4.2 Samenstelling bedrijfsafvalwater Van hetbedrijfsafvalwater moetenv66rhetontwerpen vanhetleidingsysteem tenminste de volgende eigenschappen enaspecten bekendzijn: de stoffen ofcombinatie vanstoffen dievan invloed kunnen zijnopde duurzaamheid van hetrioolstelsel; ? detemperatuur vanhetafvalwater endevariatie daarininde tijd; ? deconcentratie vanaanwezige stoffenendevariatie daarin; ? devullingsgraad vanhetriool endevariatie daarin; ? deaanwezigheid vanbestanddelen dieaanleiding geventoterosie vandeleiding oflei- dingonderdelen (zand-enslibtransport). Rekening moetworden gehouden mettoekomstige ontwikkelingen tenaanzien vandehoe- veelheid ensamenstelling vanhetafvalwater datderiolering moetverwerken. Aan dehand vaneen analyse vandesamenstelling eneigenschappen vanhetafvalwater moet worden vastgesteld ofsprake isvan afvalwater datgelijk kanworden gesteld aanhuis- houdelijk afvalwater ofvan bedrijfsafvalwater. 4.3 4.3.1 4.3.2 4.3.3 Toelichting De beoordeling vandeschadelijkheid voor(onderdelen van)debedrijfsriolering vanstoffen in het afvalwater bijeen bepaalde temperatuur, vereistinzichtinde mechanismen dietotaantas- ting leiden vanverschillende buismaterialen enverbindingsmiddelen. Hetiswenselijk inteam- verband nategaan welke aantastingsmechanismen eenrolkunnen spelen. Indit team kunnen bijvoorbeeld zijnvertegenwoordigd deontwerper, degebruiker, eenchemicus eneen materiaal- kundige. Bedacht moetworden datdeaantasting nietalleen eengevolg kanzijnvan een bepaalde stof die wordt geloosd maarookvan reactieproducten, invloeibare- ofgasvorm, tussenstoffen in het afvalwater. Per type buismateriaal ofverbinding, kunnenanderebestanddelen inhet afvalwater schadelijk zijn (zie bijlage Aen B). Externe leidingomgeving Bij het ontwerp moetrekening wordengehouden metfactoren inde omgeving vandeleiding die van invloed kunnen zijnopdevloeistofdichtheid vandeleiding. Factoren dieten minste moeten wordenbeschouwd, zijn: ? degrondeigenschappen onderenrondom deleiding, zie4.3.1; ? deoptredende grondwaterstanden ensamenstelling vanhetgrondwater, zie4.3.2; ? deoptredende bovenbelastingen ophet maaiveld enverkeersbelastingen, zie4.3.3. Kenmerken grondpakket De volgende kenmerken vanhetgrondpakket moetentenminste zijnvastgesteld: de opbouw endesamenstelling; het draagvermogen; het vervormingsgedrag (zettingsgevoeligheid). Grondwatergegevens De volgende gegevens vanhetgrondwater moetentenminste zijnvastgesteld: de grondwaterstanden envariaties daarin(gemiddeld hoogste,gemiddeld laagsteende extreme waarden); de grondwaterstromingen; de mogelijke agressiviteit vanhetgrondwater. Voor debeoordeling vandeexterne buisomgeving inrelatie totdeduurzaamheid vandebe- drijfsriolering geldthetzelfde zoalsgesteld inde toelichting van4.2. Toelichting Grondwaterstroming envariatie inde grondwaterstand kunnendeaantasting vaneen leiding nadelig beinvloeden. Bijde beoordeling vandeagressiviteit verdienenzwavelverbindingen, hu- muszuren enkooldioxide inkalkarm (stromend) grondwater aandacht.Bijmetalen leidingen moet bijvoorbeeld ookrekening wordengehouden metdeelektrische geleidbaarheid vande grond enzwerfstromen veroorzaaktdoorbijvoorbeeld kabels,railsentransformatorstations. Bovenbelasti ngjverkeersbel asting Bij het leidingontwerp moetrekening wordengehouden metaanwezige, tijdelijkeeninde toekomst teverwachten statische-endynamische belastingen. 5 Ontwerp 5.1 Vloeistofdichtheid 5.1.1 5.1.2 Buismaterialen en-verbindingen De vloeistofdichtheid vanbuismaterialen enbuisverbindingen moetzodanig zijndatwordt voldaan aandeovereengekomen vloeistofdichtheidsklasse. Toelichting Voor aanwijzingen omtrentdeaanleg ende detaillering wordtverwezen naardeNederlandse Praktijk Richtlijn (NPR)3218ennaar deLeidraad Riolering. Voorzieningen inde bedrijfsriolering De voorzieningen dieinde bedrijfsriolering zijnaangebracht inverband met5.5, moeten zo- danig vloeistofdicht zijndatwordt voldaan aandeovereengekomen vloeistofdichtheids- klasse. 5 5.1.3Aansluitingen tussenkolkenenleidingen De aansluitingen tussenkolkenenleidingen moetenzodanig vloeistofdicht zijndatwordt vol- daan aandeovereengekomen vloeistofdichtheidsklasse. De kolken enhun afdekkingen moetenbestand zijntegen deuitgeoefende statischeendy- namische belastingen entegen hetteontvangen medium.Afdekkingen moetenvoldoen aan NEN-EN 124. Toelichting Bij kolken kandelangere verblijftijd vanhetmedium (zandvang) toteen grotere aantasting leiden. 5.1.4 Aansluitingen metlijnafwatering Daar waar lijnafwateringselementen zijnopgenomen in vlakken waaropbedrijfsafvalwater wordt geloosd, moetdeonderlinge verbindingvandeelementen ende aansluiting metdebe- drijfsvloer zodanigzijndatwordt voldaan aandegestelde eisten aanzien vandevloeistof- dichtheid. Toelichting Bruikbare documenten voorhetvastleggen vaneisen zijndeBeoordelingsrichtlijnen 5211en 2362. 6 5.1.5 5.1.6 5.1.7 5.1.8 5.2 Afscheiders enhun aansluitingen Afscheiders moetenvoldoen aanNEN 7087 enNEN 7089. De aansluitingen tussenafsluiters enleidingen moetenzodanig vloeistofdicht zijndatwordt voldaan aandeovereengekomen vloeistofdichtheidsklasse. Aansluiting metzuiveringsinstaliaties De aansluitingen tusseneenafvalwaterzuiveringsinstaliatie endeaansluitende leidingen moeten zodanig vloeistofdicht zijndatwordt voldaan aandeovereengekomen vloeistofdicht- heidsklasse. Aansluiting tussenbedrijfsvloer enleiding Het opde bedrijfsvloer geloosdeen/ofgemorste afvalwater moetworden ingezameld, bij- voorbeeld dooreenlijnafwatering ofkolken. Deinzamelpunten moetenbestand zijntegen het afvalwater enzodanig metdetransportleidingen wordenverbonden, datwordt voldaan aan de gestelde eisten aanzien vandevloeistofdichtheid. De afdekkingen moetenbestand zijntegen destatische endynamische belastingopvloer en afdekking uitgeoefend. Toelichting Een bruikbaar document voorhetvastleggen vaneisen isde Beoordelingsrichtlijn 2362. Reserve aansluitingen Aansluitingen dieniet direct worden gebruikt, moetenvoorzolang ditnoodzakelijk is,worden afgesloten opeen wijze die in overeenstemming ismet deverbinding vandeaanwezige of later aantebrengen leidingen/voorzieningen. Depunten dieneninhet werk duidelijk te worden aangegeven meteensignalering conformNEN1184 enbereikbaar tezijn. De vloeistofdichtheid vandeafsluiting moetzodanig zijndatwordt voldaan aandeovereen- gekomen vloeistofdichtheidsklasse. Bestandheid tegenaantasting Het leidingstelsel moeteenzodanige bestandheid tegenaantasting bezittendatgedurende de geplande levensduur steedswordtvoldaan aandegestelde eisenmetbetrekking tot sterkte, stijfheid, stabiliteit envloeistofdichtheid. Toelichting Informatie overdebestandheid tegenaantasting isopgenomen inbijlage Aen B. 5.3Hechtingbekledingen Daar waar bekledingen zijntoegepast moetdezebekleding aaneengesloten zijn,ookter plaatse vanverbindingen enaansluitingen. Hechtende bekledingen moetengedurende degeplande levensduur blijvendhechtend zijnen mogen geenaantasting ondergaanwaardoorfunctieverlies optreedt. 5.4 Draagvermogen buisenverbinding Het draagvermogen vanbuis enverbinding moetworden getoetst aandecriteria sterkte, sta- biliteit envervorming, overeenkomstig bijlageC. De toelaatbare hoekverdraaiing voordeverbindingen moetvoldoen aandeproductnorm voor het betreffende materiaal. 5.5 Onderhoud eninspectie Bij het ontwerp moetrekening wordengehouden metdemogelijkheid totonderhoud enin- spectie (conditiebewaking) vanhetriool alsmede eendoelmatig beheer. Toelichting Voor deinspectie entoestandsbeoordeling wordtverwezen naardeNPR 3398 enNEN 3399. 5.6 Noodvoornenmgen In het rioleringsysteem moeteennoodvoorziening inde vorm vanbijvoorbeeld eenbuffer- bassin ofeen by-pass wordenaangebracht voorhetgeval dathetsysteem wordtoverbelast. 5.7 Ontwerpgegevens Van deontworpen bedrijfsriolering moetentenminste devolgende gegevens ofuitgangs- punten vanhetontwerp zijnvastgelegd, medetenbehoeve vandeuitvoeringscontrole: de gegevens omtrenthetafvalwater, zoalsverwoord in4.2; de beschouwde stoffen(bestanddelen) inhet afvalwater ofde externe leidingomgeving die van invloed zijnopde duurzaamheid vanderiolering; de beschouwde vormenvanaantasting ende aangenomen gevolgendaarvanopdetoe- gepaste materialen; de geplande levensduur endeontwerplevensduur; de kenmerken vandeondergrond endewijze vanconstructieberekening vanhetriool; de wijze enomstandigheden vanaanleg; hoe enop welke wijzehetbeheer moetplaatsvinden (beheerplan), zieook NPR 3220. Toelichting In het beheerplan kanbijvoorbeeld wordenvastgelegd: ? met welke regelmaat deriolering opdichtheid enaantasting moetworden geconcontroleerd teneinde devloeistofdichtheid tewaarborgen enhoe ditmoet plaatsvinden; ? de frequentie waarmeedeleidingen enandere vanbelang zijndecomponenten moetenwor- den gecontroleerd opeen ordelijke toestand enhet goed functioneren; ? hoe eventuele gebrekenmoetenwordenverholpen enhoe bijincidenten ofcalamiteiten moet worden gehandeld; ? hoe eeneventueel aangenomen zettingoflater vastgestelde zettingmoetworden bewaakt door landmeetkundige metingeninhet leidingtrace, zonodig aangevuld metzettingsmetingen van deleiding; ? waar bijde uitvoering vanwerkzaamheden opmoet worden gelet,zoals(aanwezige bestand- delen, agressiviteit vanhetwater). 7 8 6 Keuringencontrole 6.1 Vloeistofdichtheid Van hettebeoordelen onderdeelvandebedrijfsriolering moeteenproefopstelling wordenge- maakt. Dezeproefopstelling moetbestaan uitten minste tweeleidingbuizen ofgedeelten daarvan metdaartussen deverbinding, ofeen leidingbuis metdaarop aangesloten debe- treffende voorziening inclusiefdedaarbij behorende afdichting.Dewijze vanmontage ofon- derlinge verbinding moetovereenkomen metderichtlijnen voormontage in het werk, zoals opgegeven doordeproducent. Aile open uiteinden inde opstelling moetenwaterdicht wordenafgesloten. Inde opstelling moet eenvoorziening wordenaangebracht waarmeewater(onder druk)kanworden aange- bracht eneen voorziening waarmeeontluchting mogelijkis.Tevens moeteenvoorziening worden aangebracht waarmeehetlekverlies kanworden gemeten metdeopgegeven nauw- keurigheid. De tekeuren onderdelen alsmedehettegebruiken watervoordeproef moeten tijdensde proefuitvoering eennagenoeg constante temperatuur hebben. Toelichting Het beoordelen vandevloeistofdichtheid viaeen proefopstelling onder"Iaboratoriumomstan- digheden" heeftprimair alsdoer informatie tekrijgen ofhet betreffende onderdeeluithet lei- dingsysteem potentieelinstaat iste voldoen aandegestelde eisentenaanzien vandevloe~ stofdichtheid. 6.1.1 Vrijverval systeem De beproeving vanhettebeoordelen onderdeelmoetplaatsvinden doormiddel vaninwen- dige waterdruk. Deproefopstelling moetworden gevuldmetwater, zodanig datterplaatse van dekruin vanhethoogst gelegen puntvandeopstelling eenoverdruk ontstaatvan 1,0 m waterkolom. Luchtinsluitingen moetenhierbijworden voorkomen. Deze overdruk moetgedurende tenhoogste 72uur worden gehandhaafd. Hiernamoetge- durende 24uur hetlekverlies wordenbepaald waarbijdeoverdruk van 1,0 meter waterko- 10m moet worden gehandhaafd. De nauwkeurigheid vanhetbepaalde lekverliesmoetzodanig zijndatdenauwkeurigheid van het berekende lekverlies in mljm 2 peruurten minste bedraagt voor: vloeistofdichtheidsklasse A 0,01 ml/m 2 uur; vloeistofdichtheidsklasse B 0,1 mljm2 uur; vloeistofdichtheidsklasse C 1 mljm 2 uur. Keuringscriterium Het opgetreden lekverliesmoetworden omgerekend in een lekverlies pervierkante meterop- pervlak vanhetriool enper uur. Hetlekverlies, inmljm 2 peruur, moet voldoen aandeover- eengekomen vloeistofdichtheidsklasse. 6.1.2 Rioolpersleidingsysteem De beproeving vanhettebeoordelen onderdeelmoetplaatsvinden doormiddel vaninwen- dige waterdruk. Deproefopstelling moetworden gevuldmetwater, zodanig datterplaatse van dekruin vanhethoogst gelegen puntvandeopstelling eenoverdruk ontstaatvan 1,0 m waterkolom. Luchtinsluitingen moetenhierbijworden voorkomen. Deze overdruk moetgedurende tenhoogste 72uur worden gehandhaafd. Hiernamoetde druk gedurende tenhoogste 3uur worden ingesteld opdeteverwachten bedrijfsdruk enver- volgens 2uur worden ingesteld op 1,5 maal deteverwachten bedrijfsdruk. Hiernamoetge- durende 2uur het lekverlies wordenbepaald waarbijeendruk wordt aangehouden van 1,5 maal deteverwachten bedrijfsdruk. De nauwkeurigheid vanhetbepaalde lekverliesmoetzodanig zijndatdenauwkeurigheid van het berekende lekverlies in ml/m 2 peruurten minste bedraagt voor: vloeistofdichtheidsklasse A 0,01 ml/m 2 uur; vloeistofdichtheidsklasse B 0,1 ml/m2 uur; vloeistofdichtheidsklasse C 1 ml/m 2 uur. Keuringscriterium Het opgetreden lekverliesmoetworden omgerekend ineen lekverlies pervierkante meter oppervlak vanhetriool enper uur. Hetlekverlies, inml/m 2 peruur, moet voldoen aande overeengekomen vloeistofdichtheidsklasse. Toelichting Ais gevolg vandruk kunnen plastische materialen vervormen hetgeenleidttoteen schijnbaar waterverlies (elastischeuitzettingenkruip). Daarom wordtvoorafgaand aandebeproeving eerst de druk verhoogd. litels vanvermelde normenenoverige publicaties NEN 1184 1986 NEN 3300 1996 NEN 3399 1994 NEN 3650 1992 NEN 3651 1994 NEN 7087 1990 NEN 7089 1990 NEN-EN 124 1994 NPR 3218 1984 NPR 3220 1994 NPR 3398 1992 NPR 3659 1996 ISO TR7073 1988 ISO TR7473 1981 ISO TR7474 1981 ISO TR7620 1986 BRL 2362 1996 BRL 5211 1996 ATV-A-127 CUR-rapport 122 Aanwijsplaten voorbrandkranen, brandputtenentoestellen inwater-, gas- enstadsverwarmingsleidingnetten envoor riolering Buitenriolering, termenendefinities Buitenriolering. Classificatiesysteem bijvisuele inspectie vanriolen Eisen voorstalen transportleidingssystemen Aanvullende eisenvoorstalen leidingen inkruisingen metbelangrijke waterstaatswerken Vetafscheiders enslibvangputten. Type-indeling,eisenenbeproevings- methoden Olie-afscheiders enslibvangputten. Type-indeling,eisenenbeproe- vingsmethoden Roosters endeksels voorputten enkolken voorverkeersgebieden. Ontwerpeisen, typebeproevingen, merkenenkwaliteitsbeheersing Buitenriolering ondervrijverval. Aanleg enonderhoud Buitenriolering. Beheer Buitenriolering. Inspectieentoestandsbeoordeling vanriolen Ondergrondse pijpleidingen.Grondslagenvoordesterkte berekening Recommended technicsforthe installation ofpvc buried drainsandse- wers Unplasticized polyvinylchloridepipesandfittings. Chemical resistance with respect tofluids High density polyethylene pipesandfittings. Chemical restistance with respect totfluids Rubber materials. Chemicalresistance Aanleg vloeistofdichte verhardingsconstructies inter plaatse gestortbe- ton, dievloeistofdicht zijnvoor motorbrandstoffen ensmeermiddelen Elementen voorlijnafwatering Richtlinie fUrdie statische Berechnung vonEntwasserungskanalen und -Ieitungen Buizen inde grond. Berekening vanongewapende engewapende be- tonnen buizen 9 Metnadruk wordterapgewezen datdeze CUR/PBV-Aanbeveling destand vantechniek enkennis weergeeft op het moment vanuitgifte. DeCUR houdt zichdanookaanbevolen teworden ge'informeerd overervaringen diemet het gebruik vandeze Aanbeveling wordenopgedaan. CUR/PBV-Aanbevelingen wordendriejaar napublicatie geevalueerd en.indien daaraanleiding toebestaat, geac- tualiseerd. Hiervanwordtmelding gemaakt inde vakpers. Auteursrechten Aile rechten voorbehouden. Nietsuitdeze uitgave magworden verveelvoudigd, opgeslagenineen geautomati- seerd gegevensbestand ofopenbaar gemaakt, inenige vormofop enige wijze, hetzijelektronisch, mechanisch, door fotokopieen, opnamenofop enig andere manier, zandervoorafgaande schriftelijketoestemming vanCUR. Het istoegestaan overeenkomstig artikel15aAuteurswet 1912gegevens uitdeze uitgave teciteren inartikelen, scripties enboeken, mitsdebran opduidelijke wijzewordt vermeld, alsmededeaanduidingen vandemaker, in- dien deze inde bran voorkomt. "CUR/PBV-Aanbeveling 51Milieutechnische ontwerpcriteriavoorbedrijfsriolerin- gen", augustus 1997,Stichting CUR,Gouda" Aansprakelijkheid De CUR endegenen dieaan deze publicatie hebbenmeegewerkt, hebbeneenzogroat mogelijke zorgvuldigheid betracht bijhet samenstellen vandeze uitgave. Nochtans moetdemogelijkheid nietworden uitgesloten dater tach fouten enonvolledigheden indeze uitgave voorkomen. ledergebruik vandeze uitgave engegevens daaruit is geheel vooreigen risicovandegebruiker endeCUR sluit, mede tenbehoeve vanaldegenen dieaan deze uit- gave hebben meegewerkt, iedereaansprakelijkheid uitvoor schade diemocht voortvloeien uithet gebruik van deze uitgave endedaarin opgenomen gegevens,tenzijdeschade mochtvoortvloeien uitopzet ofgrave schuld zijdens CURen/of degenen dieaan deze uitgave hebben meegewerkt. Gouda, augustus 1997 Het bestuur vandeCUR Stichting CUR,Buchnerweg 1,Postbus 420.2800 AKGOUDA, tel0182-540600 10 BijlageA(informatief) Chemische bestandheid verschillende materialen Tabel1: Selectietabel chemischebestandheid ...; c ...; Ul ...; :;;: Ul ~ co Ul :;;: C :;;: 0 :::J ~ C U 0 0 N Q)Q) 0 c Q) :::J 'QlJ E 0 -" 0 Q) .£: N C -" Q) -" :tj 0 Q) Ul Q) Q) .£: C Q) Ul .£: Ul U 0 C > C 0 0 C .£: Ul Q) Q) Ul n. ~ 0 :;:0 c 'QlJ c co c Ul co 0 Q) Ul 0 Ul Q) T=200 C ~ c Q) 0 Q) :;:0 E.£: C Qj co Qj c co +-" U co 00 0 'QlJ Ul :::J 4- 2 S! Q) +-" .£: .£: 'Q) p=O,l MPa c 0 co 0 'x Ul Q) Q) co .D N 0 co coco -" Q) 'QlJ 0 Beton l'0 93-9' 109 99 93-9'" 89 3-9 GRES 10 1010 1010 1010 1010101010 PVC 10910 10 890 9 5 00 09 c Q) PE 99 10 10 88 5 9 8 5 4 5 5 co 'C 2 PP 9910 10 87 5 9 9 5 3 55 co E GVK 98-9 8-9 10 5 8-10 898-9 7-96-9 83-8 10 Q) > Q) KS 00 5 2 0 5 7 6 55 5 5 :;:0 0 :::J .;:; NG 00 4 20 5 7 6 8 55 5 Ul c 0 GG 78 u RVS 89 810 NR 6 5 9 9 0 3 0 7 8 2 0 0 3 IR 8810 30089 6 0 00 SBR 7 5 99 0 0 0 7 70 00 3 c NBR 5 6 8 90 7 0 7 4 0 4 0 Q) Qj E CR 6 5 10 10 0 5 0 7 6 3 0 0 8 0 +-" Ul EPDM 87 8 30 0 7 9 7 0 5 0 co W FPM 89710 10 101010 0 10CONSTRUCTIEVE MATERIALEN 1. Beton Beton 2. GRES Gres 3. PVC Polyvinylchloride (ongeplasticeerd) 4. PE Polyetheen 5. PP Polypropeen 6. GVK Glasvezelversterkte kunststoffen 7. KS Ongelegeerd (koolstof)staal 8. NG Nodulairgietijzer 9. GG Grijsgietijzer 10. RVS Roestvaststaal ELASTOMEREN (NEN7103) 1. NR Natuurrubber 2. IR Isopreenrubber 3. SBR Styreenbutad ieenrubber 4. NBR Nitrilrubber 5. CR Chloropreenrubber 6. EPDM Etheenpropeenrubber 7. FPM Fluorpolymeer Toelichting bijtabel 1: Beton isveelal nietbestand tegeneenlage pH.Bijeen lage pHheeft eenCEM III-cement (hoogovencement) devoorkeur. Zouten meteenzwakke baseeneen sterk zuurzijninstaat metcementsteen tereageren. Dit geldt metname voor:ammoniumsulfaat, ammoniumnitraatenmagnesiumsulfaat. Indeze ge- vallen isbeton slecht bestand. Inaile andere gevallen isbeton uitstekend bestand. Esters zijnorganische zoutendiezowel zuuralsbasisch zijn. Met uitzondering vanfluorwaterstof. Bij een combinatie vanchemische stoffenkaneen negatieve uitwerking opde beoordeling op- treden. Deconcentratie vandechemische stofinhet medium ismaatgevend voordebeoor- deling. Daarbij kaninsommige gevalleneenlagere concentratie vaneen chemische stof agressiever zijndan eenverzadigde oplossing(ziebijlage B).Per geval moetoverleg plaats- vinden tussen gebruiker vandeleiding ende betreffende elastomeerleverancier. Ingeval van twijfel moeteentest worden uitgevoerd. De getallen intabell gevendemate vanbestandheid weer,waarbij geldt: score 10 bestand score 5beperkt bestand score 0nietbestand De chemische bestandheid iseen globale indicatie perhoofdgroep. Hetismogelijk dateen stof welke behoort toteen hoofdgroep geennegatieve invloedheeftophet materiaal, terwijleenandere stof behorende totdezelfde hoofdgroep hetmateriaal aantast. 11 12 Bijlage B (informatief) Chemische bestandheid vankunststofrioleringen Hoewel deweerstand tegenaantastingen vankunststoffen (PVCenPEl door chemische bestand- delen isvastgelegd indiverse internationale normenkunnendedaarin opgenomen tabellenniet zonder meerworden gebruikt, omdathetproceswater vaakdiverse stoffenbevat.Eenbeproeving met hettetransporteren proceswaterzaldan ookveelal noodzakelijk zijn, De chemische resistentievanpolyvinylchloride isbeschreven inISO TR7473, terwijl voorpoly- etheen ISOTR7474 geldt. Rubbers zijnbeschreven inISO TR7620. Deze ISOnormen gevendebestandheid tegenorganische oplosmiddelen enwaterige oplossingen van diverse zoutenendergelijke. Meestalwordtindeze normen debestandheid tegenhetoplos- middel in zuivere vormofverzadigde waterigeoplossingen gegeven.Kunststoffen zijnsoms nietbe- stand tegen depure organische vloeistoffen, maarweltegen verdunde oplossingen inwater. Voor hetvaststellen vandebestandheid vankunststoffen enrubbers onderpraktijkomstandigheden moet devolgende procedure wordengevolgd. Bepaalwelkechemicalien inhet rioolwater kunnen voorkomen enwat daarbij demaximale concentratie zalzijn. Stelaandehand vanbijvoorbeeld ta- bellen uitnormen vastofhet materiaal bestandistegen dezechemicalien. Voor chemicalien waartegenkunststofofrubber bestand isgeldt geen beperking inde toepassing. Indien dekunststof ofrubber alsniet bestand wordtgeklasseerd geldtdevolgende procedure. Bepaal deverzadigingsconcentratie inwater vandeonderhavige chemicalienaandehand vantabel 2 en bereken derelatieve concentratie inprocenten. Derelatieve concentratie isde inhet rioolwa- ter teverwachten concentratie gedeelddoordeverzadigingsconcentratie. Zolang derelatieve concentratie benedende10 % blijft, kandekunststof wordentoegepast ineen vrij verval riolering lOnderrisico's opaantasting. Vooreendrukriolering geldteenmaximum van 5 %. Indien hetrioolwater meerdaneen oplosmiddel bevatmoetdesom vanderelatieve concen- traties vandeoplosmiddelen waartegendekunststof nietbestand isbeneden 10 % blijven bijvrij verval riolering en5 % bij een drukriolering. Blijkt uitdeze berekening dathetbuismateriaal onvoldoendebestandis,dan moet eenander ma- teriaal worden voorgeschreven ofmoeten deconcentraties aanorganische vloeistoffen waartegen de kunststof nietbestand isworden verlaagd. Deze procedure istoepasbaar voorrioolwater meteenbedrijfstemperatuur vantenhoogste 40gra- den Celsius. Voorhogere temperaturen moetadvies worden ingewonnen bijde fabrikant. In tabel 3is de chemische resistentievanpolyetheen enpolyvinylchloride weergegeven,gebaseerd op bovenstaande procedure. Voorbeeldberekening Rioolwater bevat100mghexaan, 25mg tolueen en5mg xyleen. Polyvinylchloride wordtnietaan- getast doorhexaan duszijnervoor hexaan geenbeperkingen. Polyvinylchloride isniet bestand te- gen pure tolueen enxyleen, dusvoor deze oplosmiddelen geldtdeconcentratiebeperking van10 % bij een vrijverval rioolen5 % bij een persleiding. De verzadigingsconcentraties vantolueen enxyleen in water zijn515 en200 mgper liter. Rioolwater met25mg tolueen en5mg xyleen heeftduseen relatieve concentratie van5 % tolueen en 2,5 % xyleen. Gezamenlijk zijnderelatieve concentraties dus7,5 %. Indeze situatie kanpolyvi- nylchloride welvoor eenvrijverval riolering wordentoegepast maarnietvoor eendrukriool. Opgemerkt wordtdatindien combinaties vanmaterialen, ookinlage concentraties, leidentotver- bindingen dieagressiever zijndan beide componenten, devoorbeeldberekening lOalshieraange- geven nietmag worden toegepast. Tabel2.Verzadigingsconcentraties vandiverse organische vloeistoffen inwater Verbinding Verzadigingsconcentratie in water inmg per liter Aromaten benzeen tolueen styreen xyleen ethylbenzeen 1,3, 5-trimethyl benzeen propylbenzeen isopropylbenzeen isobutylbenzeen naftaleen antraceen fenantreen p-isopropyltolueen biphenyl biphenylether 1,3,5-triethylbenzeen Gechloreerde koolwaterstoffen chloormethaan dichloormethaan trichloormethaan tetrachloormethaan 1,1-dichlooretheen 1,2-dichlooretheen trichlooretheen tetrachlooretheen chloorethaan 1,2-dichloorethaan 1,1,1-trichloorethaan 1,1,2-trichloorethaan 1,1,2 ,2-tetrach loorethaan n-chloorpropaan 2-chloorpropaan 1,2-dichloorpropaan 1,3-dichloorpropaan n-chloorbutaan Gechloreerde aromaten chloorbenzeen 1,2-dichloorbenzeen 1,3-dichloorbenzeen l,4-dichloorbenzeen 1,2, 3-trich Ioorbenzeen 1,2,4-trichloorbenzeen 1,3, 5-trich loorbenzeen Ethers di-ethylether di-isopropylether di-ch loorisopropylether di-butylether Ketonen aceton methylethylketon 2-pentanon ethylisobutylketon 2-heptanon Alcoholen methanol ethanol l-butanol isobutanol l-pentanol 3-methyl-l-butanol l-hexanol cyclohexanol 2-ethyl-l-hexanol Nitrobenzenen nitrobenzeen o-d in itrobenzeen m-dinitrobenzeen o-nitrotolueen m-nitrotolueen p-nitrotolueen Anilines aniline o-nitro-aniline m-nitro-aniline p-nitro-aniline Chloorfenolen fenol p-chloorfenol 2,4-dichloorfenol 2,4, 6-trich Ioorfenol 2,4, 5-trich Ioorfenol pentachloorfenol 1.780 515 300 175 150 20 60 50 15 30 1,3 1,6 35 8 20 7 4,000 20.000 8.000 800 400 800 1.100 150 5.700 8.700 4.400 4.500 2.900 2.300 3.400 2.700 2.900 660 500 100 120 50 10 20 6 69.000 9.000 1.700 300 onbeperkt mengbaar 267.000 60.00017.000 4.300 onbeperkt mengbaar beperkt mengbaar 77.000 95.000 26.000 27.500 5.900 36.000 1.000 1.900 100 450 650 500 450 34.000 1.200 900 800 82.000 27.000 4.500 800 1.200 14 13 label3. Chemische resistentievanpolyvinylchloride enpolyetheen tenopzichte vanorganische oplosmiddelen bijgebruik vandeze kunststoffen invrijverval rioleringen Maximale toelaatbare concentratie inwater inmg per liter bijeen organische verontreiniging 14 Aromaten benzeen tolueen xylenen1,3 ,5-tri methyl benzeen ethylbenzeen PCA's naphtaleen antraceen fenantreen C hloorkoolwaterstoffen dichloormethaan trichloormethaan tetrachloormethaan trichloorethaan trichlooretheen 1,2-dichloorethaan Ketonen, ethersenalkoholen aceton methylethylketon di-ethylether di-butylether ethanol cyclohexanol Alkanen hexaan octaan nonaan Fenolen fenol p-chloorfenol pentachloorfenol Zouten, zurenenbasen aile zouten opgelost inwater zuren pHhager dan1 basen pHlager dan12 basen pHtussen 12en14 polyvinylchloride polyetheen 180 180 50 50 20 20 2 2 15 15 3 3 0,1 0,1 0,2 0,2 2.000 2.000 800 800 80 80 450 450 110 110 870 870 100.000 onbeperkt 27.000 onbeperkt 7.000 7.000 30 30 onbeperkt onbeperkt onbeperkt onbeperkt onbeperkt onbeperkt onbeperkt onbeperkt onbeperkt onbeperkt onbeperkt onbeperkt 2.700 2.700 30 30 onbeperkt onbeperkt onbeperkt onbeperkt onbeperkt onbeperkt onbeperkt nietgeschikt BijlageC Berekening buizeninring- enlengterichting Inhoud 1 2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.6.1 2.6.2 2.6.3 2.7 2.8 2.9 2.10 2.11 2.12 2.12.1 2.12.2 2.12.3 2.13 2.14 3 3.1 3.2 3.2.1 3.2.2 Inleiding Berekening buizeninringrichting gefundeerd opstaal Aanlegwijzen Beddingcondities Grondsoorten Grondgegevens Uitvoeringsmethoden Verticale grondbelasting Aanlegwijze type1 Aanlegwijze type2 Uitwerking coefficienten Cen en Gronddrukverdeling Bepaling concentratiefactor A R Horizontale grondbelasting Verkeersbelasting Horizontale verkeersbelasting Momenten, normaalkrachten, spanningenenvervormingen Coefficienten Beoordeling spanningen Vervormingen Stabiliteitscontrole Voorbeeldberekening Berekening buizeninlengterichting (fundatieopstaal) Monoliete leidingen Gelede leidingen Hoekverdraaiing inde verbindingen Optredende krachteninbuis enverbinding 16 1616 17 17 17 18 18 18 18 19 19 20 22 22 23 24 24 26 27 28 29 31 31 32 32 32 15 bijlage C 1 Inleiding De belasting opbuizen inde grond wordtopverschillende manierenberekend. Berekeningsmethoden diehierbij worden gebruikt zijnbijvoorbeeld detheorieen van Spangler enLeonhardt. De methode vanLeonhardt isgemodificeerd enals officiele richtlijnvande Abwassertechnische Verein(ATV)gepubliceerd alsArbeitsblatt -A 127 metalstitel "Richtlinie fUrdie statische Berechnung vonEntwasserungskanalen und-Ieitungen". In ons land isdeze methode verderuitgewerkt, aangevuldenvastgelegd inCUR-rapport 122 "Buizen inde grond. Berekening vanongewapende engewapende betonnenbui- zen". Verder zijninNEN 3560, NEN3651 enNPR 3659 eisengeformuleerd voorstalen trans- portleidingen. Hetdraagvermogen vandebuis endeverbinding moetdaarbij worden ge- toetst aandrie ontwerpcriteria: sterkte,vervorming enstabiliteit. In hoofdstuk 2van deze bijlage isde berekeningsmethode uitgewerktzoalsopgenomen in publicatie A-127vandeATV enCUR-rapport 122voor deberekening vanbuizen inring- richting. Inhoofdstuk 3is een benaderingswijze voordeberekening vanbuizen inleng- terichting aangegeven. Dezebijlage bevattevens eentabel metmateriaalgegevens. 2 Berekening buizeninringrichting gefundeerdopstaal 2.1 Aanlegwijzen Te onderscheiden zijn: ? type 1,buisaanleg insleuf ofinophoging, ziefiguur C1; ? type 2,buisaanleg insleuf metbovenbelasting, ziefiguur C2. 16 - Sleuf B Verklaring lettersensymbolen infiguur Cl: H isde gronddekking, inm; B isde sleufbreedte terplaatse vanbovenkant buis,inm; {3 isde sleufhellingshoek, ingraden; a iseen factor voorderelatieve ontgraving (dimensieloos); Dc isde uitwendige buisdiameter, inm. Figuur C1. Buisaanleg insleuf ofinophoging - Bovenbelasting Verklaring lettersinfiguur C2: H, isde gronddekking insleuf, inm; H 2 isde hoagte bavenbelasting, inm. Figuur C2. Buisaanleg insleuf metbovenbelasting - Ophoglng bijlage C 2.2 Beddingcondities Een verklaring vandeinde berekening aantehouden grootheden isgegeven infiguur C3. E ~ o E3 a) Verdichte aanvulling b) V.~'.I~ JJJ.":/ b) Verdichte aanvulling, vrij van harde delen c) Bewerking sleufbodem conform NPR3218 Verklaring lettersensymbolen infiguur C3: E 1 isde rekenwaarde voordeelasticiteitsmodulus vandesleufaanvulling bovendebuis, in N/mm 2; E 2 isde rekenwaarde voordeelasticiteitsmodulus vandebeddingszone, in N/mm 2; E3 isde rekenwaarde voordeelasticiteitsmodulus vandeongeraerde grandnaastdesleuf, in N/mm 2; E4 isde rekenwaarde voordeelasticiteitsmodulus vandeongeroerde grandonderdebuis, in N/mm 2; o isde gemiddelde diametervandebuis, inm; 2a: k isde opleghoek, ingraden. Figuur C3. Beddingcondities 2.3 Grondsoorten Bij de berekening wordtonderscheid gemaaktindrie groepen grondsoorten: Groep 1:nietofweinig samenhangende grond,waartoe behoren: zand engrind ofmengsels daarvan; silthoudend zandengrind mettenhoogste 10 % (mjm) delen kleiner dan63mm. Groep 2:samenhangende menggrond,waartoebehoren: mengsels vanzand, kleiensilt met tenhoogste 50 % (mjm) delen kleiner dan63mm; stijve, licht-plastische kleienofsilten; mengsels vanzand enhumus ofveen. Groep 3:samenhangende grond,waartoe behoren: klei; silt ofklei met organische vermenging (venigekleiofsilt). Voor bovengenoemde grondsoortenmogenbijde berekening derichtwaarden worden aangehouden, zoalsvermeld in2.4. Deaan tehouden waardevoor £2 (beddingszone) mag nietgroter zijndan dewaarde van £1' 2.4 Grondgegevens Kenmerkende grondgegevens inrelatie totdegrondsoort zijnvermeld intabel C1. Tabel C1.Grondgegevens voordedrie groepen £1 en £2 in Njmm 2 grondsoort proctordichtheidinprocenten groep m. y K 2 'P 85 90 92 9597 100 1 200,3 30°1,2 3 4 811 20 2 200,2 25°0,8 2 3 5 3 20 0,1 20°0,6 1,5 2 Verklaring vanletters ensymbolen intabel C1: y isde volumieke massavandegrand, inkN/m 3; K 2 isde horizontale gronddrukcoefficient; 'P isde inwendige wrijvingshoek, ingraden. 17 bijlage C Voor grondsoorten ofandere stoffen, dieniet inde bovengenoemde driegroepen zijnon- der tebrengen, zoalsorganische grondsoorten waaronderveen,moeten derekenwaar- den pergeval worden bepaald. Hierbijisin het bijzander hetkruipgedrag vanorganische grond belangrijk. label C2. Verband tussengemiddelde E-waardeenconusweerstand qc 1. Nietofweinig samenhangende grond: qc < 5N/mm2 E = 2,5qc 5 < qc < 10 N/mm2 E = 2,Oqc qc > 10 N/mm 2 E = 1,5qc 2. Samenhangende menggrond: qc < 2N/mm 2 E = 4,Oqc qc > 2N/mm 2 E = 2,OQc 3. Samenhangende grond: Qc < 1N/mm 2 Qc > 1N/mm 2 E= 4,OQc * E = 2,OQc * Voor zeervenige kleiofveen gronden, waarinGbijna altijd kleiner isdan 1 N/mm 2, geldt de gegeven E-waarde niet.Afhankelijk vanhet~atergehalte kan E zelfs veelkleiner danG c worden. Hetisraadzaam voorveengronden eenexpert teraadplegen. 2.5 Uitvoeringsmethoden Bij het vullen vandesleuf boven de"Ieidingzone" (0,30mboven kruinbuis)worden de volgende viermethoden vanuitvoering onderscheiden: 1. laagsgewijze verdichtesleufvulling zandercontrole achteraf, proctordichtheid :> 92 %; 2. toepassing vanverticale delen,lichtedamwandprofielen alssleufwand, ofonver- dichte aanvulling, proctordichtheid :> 90 %; 3. toepassing vanverticale damwandprofielen (stijveconstructie); 4. laagsgewijze aanvullingmetcontrole vandeverdichting, proctordichtheid :> 95 %. label C3. Waarden voor K 1 (o-H/o-V) en8(wandwrijvingshoek) bijverschillende u itvoeri ngsmethaden uitvaeringsmethode K 1 8 1 0,5 2/3'P 2 0,5 1/3'P 3 0,5 0 4 0,5 'P 2.6 Verticalegrondbelasting 2.6.1 Aanlegwijze type1 Hiervaor geldt: Qvl = A R C Y H (1) waarin: Qvl isde verticale grandbelasting apdebuis, inkN/m 2; A R isde resulterende cancentratiefactar voorgrand; C iseen reductiecaefficient inverband metsilowerking enalleen vantoepassing als E 1 (HIB) tanG (6) Voor coefficient Cn geldt: Cn = 1voor 0::; f3 < 'P Cn = 1-~ (1-Cn go) voor 'P < f3 < 90° 90 K 1 isgelijk aan0,5dus geldt: (7) (8) (9) (10) Het toepassen vandereductiecoetficienten Cen Cn (silowerking) isbij relatief stijve buizen enhoge E4lEl-waarden discutabel.Hetisonzeker ofde voor deze reductie beno- digde schuifspanningen zichineen dergelijk gevalvoldoende kunnenontwikkelen. 2.7 Gronddrukverdeling (verticaalterplaatse vanbovenkant buis) Voor degronddrukverdeling terplaatse vandebuis geldt figuur C4. starre buis flexibele buis Figuur C4. Gronddrukverdeling 19 bijlage C 2.8 Bepalingconcentratiefactor A R Voor debepaling vandeconcentratiefactor A R geldt: voor 1 :0; ~:o; 4 Du (11) A lim. voor: H:O; 10m, A'im. = 4,0 -0,15 H H> 10m, AAim = 2,5 = constant (12) A = 1 . V +( \mx - l)·Ao· V s 0 1-A o V + (A -l)·V s max a 1-A o (13) (14) V = o (15) E a 1 = a.~ ,voor a 1:0; 0,25 geldt a 1 = 0,25 E 2 a iseen factor voorderelatieve ontgraving, normaliter1,0. (16) A = 1+ max Vs = 3,5 2,2 E 1 -+ ai E4( ai- 0,25 ) E ( 2s )3 1; Du- s (17) (18) (19) waarin: Eb isde elasticteitsmodulus vanhetbuismateriaal inringrichting, inN/mm 2; r isde gemiddelde straalbuis,inmm; s isde wanddikte buis,inmm. De waarde SR moet tenminste 3.10 3 N/mm 2 bedragen. (20) (21) waarin: C V1 C V2 is een coefficient voor !'J.d v tengevolge van qy; is een coefficient voor !'J.d v tengevolge van q~. K' = (22) 20 waarin: CHi iseen coefficient voor !'J.d H tengevolge van qy: C H2 iseen coefficient voor !'J.d H tengevolge van q~. bijlage C label C4. Invloedsgetallen voordeberekening vandevervorming vandebuis 2a k CVi CV2 CHi CH2 0 -0,116 0,064 0,110 -0,0658 30 -0,113 0,064 0,109-0,0658 60 -0,105 0,0640,103 -0,0658 90 -0,096 0,064 0,096 -0,0658 120 0,089 0,064 0,089-0,0658 180 0,083 0,064 0,083-0,0658 ild =(qv- qH)' 2r·(3 .~i + q'H . 2r· (3 .C V2 v EI EI ild H = (qv -qH) . 2r· (3 .CHi + q'H' 2r·(3 .CH2 EI EI Figuur C5. Belasting opbuis 5 R ". V RB =- = systeemstlJfheld 5 BH waarin: 1,44 E 2 M +( 1,44 - ilf)- - E3 fl. -1 o met ilf = U