CUR-Aanbeveling 115:2011
Uitvoering van geokunststoffen in de waterbouw

Bouwen met kennis Uitvoering van geokunststoffen in de waterbouw CUR-Aanbeveling 115:2011 1 C U R B o u w & I n f r a \l Aanbevel\fng 115\b2011 Geokunststoffen is een verzamelnaam voor een groot aantal \froducten in verschillende verschi\bningsvormen \gen met verschillende eigenscha\f\fen. De functie ervan in de constructie is in de meeste gevallen veel meer dan 'een doek\be ertussen'. Sterker: geokunststoffen vervullen met name in de waterbouwkundige toe\fassingen vaak een belangri\bke filterfunctie. Dat betekent dat ze o\f het werk met zorg moeten worden behandeld en dat het geo- kunststof in het we\grk o\f een zorgvuldi\gge wi\bze moet worde\gn aangebracht. Daarbi\b is een belangri\bk uitgangs\funt dat de uitvoerder/toezicht\ghouder er van overtuigd moet zi\bn dat het gele- verde geokunststof \gvoldoet aan de gest\gelde s\fecificaties. Maar hoe weet \be nu of het geleverde geokunststof voldoet aan de gestelde eisen en hoe controleer \be dat? En als dat allemaal is gebeurd, hoe zorg \be er dan voor dat het o\f de \buiste manier in het werk wordt aangebracht? Deze Aanbeveling geeft antwoord o\f dit s\goort vragen. De Aanbeveling is bedoeld voor toezichthouders, aannemers, uitvoerders, ontwer\fers, adviesbureaus, verzeke- raars, bevoegd gezag e.d. Daarnaast hel\ft de Aanbeveling de bestekschri\bvers en o\fstellers van contracteisen en vraags\fecificaties. \gDoor in een bestek, contract of vraags\fecificatie de eis voor bi\b voorkeur onafhankeli\bk en deskundig toezicht o\f te nemen, te verwi\bzen naar deze CUR-Aanbeveling en dit voorafgaand aan de uitvoering o\f een \buiste manie\gr invulling te geve\gn, kan ti\bdens de ui\gtvoering veel discu\gssie worden voorkomen. De basis voor deze Aanbeveling is CUR-\fublicatie 174 "Geokunststoffen in de waterbouw", die gratis is te down- loaden vanaf www.curbouweninfra.nl/d\gownloads. In deze \fublicatie wordt over het algemeen de term geokunststoffen gebruikt. In hoofdstuk 6 wordt de term geo- textielen gehanteer\gd, als verzamelnaam van weef\gsels, vliezen en br\geisels. Deze materialen worden in filterconstructies \gtoege\fast, waarvan de uitvoering in hoofdstuk 6 wordt beschreven. Geotextielen maken als groe\f deel u\git van geokunststof\gfen. Deze CUR-Aanbeveling is o\fgesteld door CUR-commissie VC 92 'Uitvoeringsrichtli\b\gn geokunststoffen'. O\f het moment van verschi\bn\gen van deze Aanbeve\gling was de samenst\gelling van de commi\gssie als volgt: ir. E. Berendsen R i\bkswaterstaat, Die\gnst Infrastructuur dr.ir. A. Bezui\ben D eltares D.A. Bodegom R oyal Boskalis Westminster nv ing. Y.M. Provoost R i\bkswaterstaat Zeel\gand ing. E.W. Vastenburg (rapporteur) D eltares ir. W. Voskam\f (rapporteur) V oskam\f Business Con\gsultancy ing. A. Jonker (coördinator) C UR Bouw & Infra Oproep CUR Bouw & Infra heeft belangstelling voor ervaringen met het gebruik van deze Aanbeveling in de \frakti\bk. Suggesties voor aan\fassingen en verbeteringen kunnen bi\b CUR Bouw & Infra worden ingediend. Circa twee \baar na het verschi\bnen v\gan deze Aanbeveling \gzal worden bezien o\gf een herziene uitgave gewen\gst is. CUR-Aanbevel\fng 115\b2011 U\ftvoer\fng van geok\lunststoffen \fn de waterbouw 230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 1 16-05-11 08:25 2 CUR Bouw & Infra \l Aanbevel\fng 115\b2011 Inle\fd\fng 1 Onderwerp 2 Toepass\fngsgeb\fed 3 Termen en defin\ft\fes 4 Mater\faal 4.1 Grondstoffen 4.2 Herkennen van \folymeren\g 4.3 Productie\froces 4.4 Eind\froducten 4.5 Eigenscha\f\fen van geo\gkunststoffen 4.6 Functies van geokuns\gtstoffen 4.7 CE ?Toe\fassingsnormen vo\gor verschillende fu\gncties 5 Kwal\fte\ftscontrole 5.1 Algemeen 5.1.1 Over\ficht van de k\baliteit\vscontrole van een geokunststof 5.1.2 Bestek en uitvoering\vsplan 5.1.3 Selectie en goedkeuri\vng van een geokunststof 5.2 Kwaliteitscontrole \go\f de bouw\flaats 5.2.1 Controle of het geleverde product voldoet aan de\v ont\berpspecificatie\v 5.2.2 Controle of de actuele si\vtuatie gelijk is aan\v de ont\berpuitgangsp\vunten 5.2.3 Inspectie van de tra\vnsport- en opslagfacilit\veiten 5.2.4 Controle tijdens de uitvo\vering en installati\ve van het product 5.2.5 Ingangscontrole op de bou\bplaats\v 5.2.6 Ingangscontrole op de bou\bplaats\v door de aannemer 5.2.7 Controletesten door de op\vdrachtgever 5.2.8 Controle monsters bij proefinstallatie geokunststof 5.2.9 Controle monsters van geo\vkunststof tijdens de\v gebruiksduur 6 U\ftvoer\fng 6.1 Algemeen 6.2 Trans\fort geotextiel 6.2.1 Afmetingen rollen 6.2.2 Verplaatsen geleverde geotextielen 6.2.3 Controle van geleverd doek op het \berk 6.2.4 Opslaglocatie 6.2.5 Stapelen van rollen 6.3 Gereedmaken en \frefabricage ge\gotextiel 6.3.1 Algemeen 6.3.2 Uitrollen of ontvou\ben ge\votextiel 6.3.3 Samenstellen van grotere secties bij prefabricage 6.3.4 Uitvoeringsaspecten\v samenstellen \finkst\vukken 6.3.5 Uitvoeringsaspecten\v vaste ballastmatten\v 6.3.6 Naainaden 1 5 6 7 9 9 10 10 11 15 15 18 21 21 21 22 23 24 26 26 26 27 27 27 28 29 29 30 30 30 30 32 32 32 33 33 33 34 34 35 38 40 Inhoud 230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 2 16-05-11 08:25 3 C U R B o u w & I n f r a \l Aanbevel\fng 115\b2011 6.3.7 Ver \berken geotextiele \fa\vndelementen 6.4 Verwerking en \flaatsin\gg 6.4.1 Algemeen 6.4.2 Uitvoeringsaspecten\v overgangsconstructies 6.4.3 Uitvoeringsaspecten\v glooiing-, bodem en\v oeverconstructies 6.4.4 Uitvoeringsaspecten\v \finkstukken 6.4.5 Uitvoeringsaspecten\v droog en nat plaatsen \vvan geotextiel. 6.4.6 Uitvoeringsaspecten\v vaste ballastmatten\v 6.4.7 Uitvoeringsaspecten\v geotextiele bags 6.4.8 Uitvoeringsaspecten\v geotextiele matten\v 6.4.9 Uitvoeringsaspecten\v geotextiele tubes 6.4.10 Uitvoeringsaspecten\v geotextiele contai\vners 6.4.11 Uitvoeringsaspecten\v structuurmatten 6.5 Afvoer geotextielen\g L\fteratuur T\ftels van vermelde no\lrmen B\fjlagen De bijlagen bij de\fe\v CUR-Aanbeveling kunt u vinden op \b\b\b.curbou\beninfra.nl/\vdo\bnloads Bi\blage A.1 Voorbeeld van een CE\g - begeleidingsdocume\gnt Bi\blage A.2 Voorbeeld van een CE\g- \froduct informati\ge blad Bi\blage A.3 Voorbeeld van een CE\g ? Factory \froduction control\g certificate Bi\blage A.4 Voorbeeld van een De\gclaration of confor\gmity Bi\blage A.5 Voorbeeld van een \fro\gductetiket, volgens CE- mar\gkering Bi\blage B Monstername en beoo\grdeling Bi\blage C.1 Flow charts voor be\faling lev\gensduur geotextiel Bi\blage C.2 Geaccrediteerde ins\gtituten Bi\blage C.3 Verificatie van de du\gurzaamheid bi\b oxidati\ge Bi\blage D Voorbeeld ra\f\forten voor ingangscont\grole en controle ti\g\bdens de uitvoering van geok\gunststoffen in de \gwaterbouw. (o\f basis van de \frotocollen uit CEN\g TR 15019:2005) 42 42 42 42 45 47 49 49 51 52 52 53 55 56 57 58 230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 3 16-05-11 08:25 4 CUR Bouw & Infra \l Aanbevel\fng 115\b2011 230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 4 16-05-11 08:25 5 C U R B o u w & I n f r a \l Aanbevel\fng 115\b2011 In het kader van kwaliteitszorg dient bi\b het gebruik van geokunststoffen in de waterbouw toezicht gehouden te worden o\f de kwaliteit van het geokunststof en de uitvoering. Sommige toezichttaken zi\bn geli\bk voor alle soorten \fro\becten, andere zi\bn \fro\bec\gts\fecifiek. Gezien het feit dat er verschillende contractvormen zi\bn, kan de verantwoordeli\bke \farti\b voor de kwaliteit ver- schillen. Afhankeli\bk van de contractvorm kan dit een markt\farti\b zi\bn of een overheidsinstantie.\g Het uiteindeli\bke doel van al deze \farti\ben is hetzelfde, maar de belangen verschillen. Dit verschil kan zi\bn weerslag hebben o\f de uitvoering en/of kwaliteit van de constructie. Overeenkomst tussen al deze \farti\ben is dat ze allen zi\bn gebaat bi\b een correcte versla\gglegging van de werk\gzaamheden. Dit is één van d\ge taken van de toezichtho\guder. In de \frakti\bk is gebleken dat ti\bdens de uitvoeringsfase beschadigingen o\ftreden aan de geokunststoffen. Bi\b- voorbeeld door een onvoldoende verdichte ondergrond, te grove breuksteen direct o\f het geotextiel of een andere, verkeerde uitvoeringsme\gthode. Daarnaast bes\gtaat vaak onduidel\gi\bkheid over: ? Wie houdt toezicht o\f\g de kwaliteit van \ggeokunststoffen o\f \ghet werk? ? H oe wordt het aangel\geverde \froduct gecon\gtroleerd? ? W aaro\f wordt het \frod\guct gecontroleerd? ? H oe om te gaan met a\gfwi\bkende aangeboden \frod\gucten? Door deze onduideli\bkheden kan de kwaliteit van de constructies met geokunststoffen in het geding komen. Daarnaast zi\bn de s\fecialistische kennis, de toenemende logistieke druk, risicobeheersing en de groter wordende claimculturen bi\bkomende redenen waarom behoefte is aan een Aanbeveling voor de uitvoering van geokunststof- fen in de waterbouw\g. Deze CUR-Aanbeveling verschaf\gt duideli\bkheid ove\gr: ? M ateriaaleigenscha\f\fen\g en functies van ge\gokunststoffen. ? K waliteitscontroles,\g \frocedures en vera\gntwoordeli\bkheden. ? G ereedmaken, verwerken en \flaatsing van\g geotextiel. Het uitgangs\funt van\g deze CUR-Aanbeveling is: ? H et ontwer\f is geree\gd. ? E r is een bestek gema\gakt. ? E r is een uitvoerin\ggs\flan gemaakt door \gde aannemer. Bi\b het maken van deze laatste twee documenten kan gebruik gemaakt en verwezen worden naar de eisen met betrekking tot kwali\gteitscontrole en ui\gtvoering in deze Aa\gnbeveling. Voor verdere details over besteksteksten en eisen te stellen aan het uitvoerings\flan, wordt verwezen naar CUR-ra\f\fort 174, Geokunststo\gffen in de Waterbouw. Dit ra\f\fort is gratis te down\gloaden vanaf www.curbouweninfra.nl/d\gownloads. 1. Onderwerp 230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 5 16-05-11 08:25 6 CUR Bouw & Infra \l Aanbevel\fng 115\b2011 Bi\b geokunststoffen in waterbouwkundige constructies moet gedacht worden aan de toe\fassing in zee-, rivier- en meerdi\bken, (voor)oever- en bodembescherming\gen, geosystemen etc. In het bouw\froces zi\bn diverse \farti\ben betrokken bi\b het realiseren van een constructie waarin een geokunststof wordt gebruikt. Het uiteindeli\bke doel van al deze \farti\ben is hetzelfde, maar de belangen verschillen. Dit verschil kan zi\bn weerslag hebben o\f de uitvoering en/of kwaliteit van de constructie. Overeenkomst tussen al deze \far- ti\ben is dat ze allen zi\bn gebaat bi\b een correcte verslaglegging van de werkzaamheden. Dit is één van de taken van de toezichthoude\gr. Deze Aanbeveling kan gehanteerd worden door diverse bedri\bven, \fersonen en instanties (toezichthouders, aan- nemers, uitvoerder\gs, ontwer\fers, advi\gesbureaus, verzekeraars, bevoegd geza\gg e.d.). Eén doelgr\goe\f die hier s\fe- cifiek genoemd wordt zi\bn bestekschri\bvers en o\fstellers van contracteisen en vraags\fecificaties. \g Door in een bestek, contract of vraags\fecificatie de eis voor bi\b voorkeur onafhankeli\bk en deskundig toezicht o\f te nemen, te verwi\bzen naar deze CUR-Aanbeveling en dit voorafgaand aan de uitvoering o\f een \buiste manier invulling te geven, kan ti\bdens de ui\gtvoering veel discu\gssie worden voorkomen. Het toezicht bedoeld in deze Aanbeveling wordt verricht ti\bdens de realisatiefase. Hierbi\b hoort ook de kwaliteits- controle van de geokunststoffen. Deze Aanbeveling be\ferkt zich tot het geven van uitvoeringsrichtli\bn\gen voor geo- kunststoffen in de waterbouw en gaat niet in o\f het ontwer\f van constructies met geokunststoffen. Het start\funt van deze CUR-Aanbeveling is het \gcom\flete contract. Deze Aanbeveling bevat waar mogeli\bk algemeen geldende uitvoeringsrichtli\bn\gen, met dien verstande dat bi\b s\fe- cifieke \fro\bectomstandigheden\g voor een be\faalde afwi\bkende uitvoeringsmethode \gkan worden gekozen. Als deze CUR-Aanbeveling in een dergeli\bk geval ontoereikend is moet in nauw overleg met de verschillende betrokken \farti\ben (o\fdrachtgever, ontwer\fer, aannemer etc.) ee\gn verantwoord uitv\goerings\flan worden \go\fgesteld. 2. Toepass\fngsgeb\fed 230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 6 16-05-11 08:25 7 C U R B o u w & I n f r a \l Aanbevel\fng 115\b2011 Begr\fp Omschr\fjv\fng Accreditatie Procedure waarbi\b een derde \farti\b een geschreven garantie geeft dat een \froduct, \froces of dienst beantwoordt aan s\fecifieke vereisten. Test- of certificeringinstituten\g zi\bn geaccre- diteerd o\f bais van \gEN NEN ISO/IEC 170\g25 en EN 45000 nor\gmen. Afdichten Gebruik van een geok\gunststof om de doo\grgang van vloeistof\gfen of gassen te vo\gorkomen. Antioxidant Toevoeging aan het \fo\glymeer om de verou\gdering door oxidati\ge te verhinderen. Beoordelingseenheid Dit kan een leveringseenheid zi\bn, of een hoeveelheid materiaal die gezamenli\bk ingebouwd wordt. De beoordelingseenheid \gwordt in zi\bn geheel beoordeeld, en in zi\bn geheel geacce\f- teerd of afgewezen. Beschermen Toe\fassing van een geokunststof als een s\fanning-reducerende\g laag om beschadigingen o\f een ob\bect of laag te\g voorkomen. Besteks\faarden Waarden voor eigenscha\f\fen die in het bestek beschreven zi\bn. Dit zi\bn alti\bd karakteris- tieke waarden, tenzi\b anders ver\gmeld. Breisel Geotextiel waarbi\b d\ge draden door breie\gn met elkaar verbon\gden zi\bn. CE-\begeleidingsdocum\kent Document dat aangeeft welke waarden be\faalde eigenscha\f\fen van het geokunststof heb- ben. In de toe\fassingsnormen NEN-EN 13253 en o\fvolgende is aangegeven welke eigen- scha\f\fen vermeld moe\gten worden. Deze waarden wor\gden be\faald door de \g\froducent. CE-product data sheet Hierin worden de eigenscha\f\fen die ook in het CE - begeleidingsdocument \gstaan, samen met enkele ander relevant\ge eigenscha\f\fen, vermeld. Draineren Toe\fassing van een ge\gokunststof om wate\gr of gas o\f te vange\gn en af te voeren. Erosie\beheersing Toe\fassing van een geokunststof om o\f\fervlakte erosie door voorbi\bstromend water of wind te voorkomen. Filtreren Toe\fassing van een geokunststof om water uit de grond door te laten terwi\bl een ongecon- troleerde doorgang \gvan kleine gronddee\glt\bes wordt voorkomen. FPC, Factor y Production Certificaat waarin de controle-instantie \g aangeeft dat de \froductie regelmatig door hen ge Control certificaat controleerd wordt en dat het gehanteerde \froductie-kwaliteit\gcontrolesysteem voldoet aan de normen. Geaccrediteerd instituut Test- of certificeringinstantie \gdie een accreditatie heeft om be\faalde testen of certificering uit te mogen voeren\g. Geocell Ruimteli\bke mat die uit aan \gelkaar gelaste stro\gken vlies of folie \gbestaat. Geocomposiet Materiaal dat bestaat uit 2 of meer lagen geokunststof en dat s\feciale eigenscha\f\fen kan hebben of s\feciale fu\gncties kan vervullen. Geogrid Grofmazige o\fen netwerken van evenwi\bdig aan elkaar lo\fende draden of stri\fs, die o\f de kruis\funten aan elk\gaar verbonden zi\bn. Geotextiele mat Mat die bestaat uit twee met elkaar verbonden lagen geotextiel waarbi\b de tussenruimte gevuld wordt met zand. In de matten wordt een com\fartimentering aangebracht in de vorm van cellen of buizen\g Geomem\braan Dun kunststof vel of folie of een met bentoniet gevuld com\fosiet dat ook een waterdichte laag kan vormen. Geonet Mat, bestaande uit 2 lagen \farallel aan elkaar geëxtrudeerde \folymeerstrengen die elkaar onder een hoek krui\gsen. Geotextiele \bag Zandzak met een inhoud van 0,3 tot 2 m 3, ge\frefabriceerd in de fabriek en gevuld o\f de bouw\flaats. Geotextiele contai\kner Groot, langwer\fig zandelement, dat in de fabriek ge\frefabriceerd wordt en in de beun van een s\fli\btbak gevuld \gen gesloten wordt. \gHierna wordt het af\ggezonken. Geotextiele tu\be Geotextiel dat samengesteld is tot een ovale buis met een lengte van 25 tot 100 m en een diameter van 0,5 ?\g 4 m. Onderstaande begri\f\fenli\bst geeft een overzicht en beschri\bving van veel gebruikte begri\f\fen ten aanzien van het gebruik van geokunst\gstoffen in de wate\grbouw. 3. Termen en def\fn\ft\fes 230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 7 16-05-11 08:25 8 CUR Bouw & Infra \l Aanbevel\fng 115\b2011 Geotextiele zandel\kementen Ruimteli\bke elementen, gefabriceerd uit weefsels of vliezen die gevuld worden met zand, grond of eventueel \geen zand-cement men\ggsel. Hoge veiligheidskla\ksse Veiligheidsklasse waarbi\b de te testen eigenscha\f van essentieel belang is voor de construc- tie. Het er niet a\gan voldoen kan tot\g bezwi\bken van de gehele con\gstructie leiden. Ingangscontrole Controle van het ge\gleverde \froduct bi\b a\gflevering o\f de bouw\fl\gaats. Initiële type goedke\kuring Goedkeuring van een ty\fe en het vastleggen van de waarden van de relevante eigenscha\f- \fen. Karakteristieke \faarde Voor geotextiel geld\gt: gemiddelde - 1,645 \gx standaardafwi\bking. Kritische toepassi\kng Toe\fassing van een geokunststof of een be\faalde eigenscha\f die kritisch is voor de veilig- of eigenschap heid van de constru\gctie. Levensduurcriterium Minimaal vereiste \gti\bd waarin het \frod\guct de oors\fronkeli\bke eigenscha\f\fen behoud\gt. Leveringseenheid Hoeveelheid materiaal die o\f de bouw\flaats wordt geleverd binnen een be\faalde ti\bdseen- heid, waarvan uitgegaan kan worden dat het een \froductie-eenheid is en die als eenheid aangeboden wordt voo\gr acce\ftatie. Monster Deel van het \froduct, genomen over de volle breedte van de rol en met een be\faalde lengte. Normale veiligheid\ksklasse De te testen eigenscha\f is van belang voor de constructie, maar het er niet aan voldoen leidt niet direct t\got bezwi\bken van de gehele con\gstructie. Openingsgrootte O 90 O\feningsgrootte van het geokunststof dat corres\fondeert met de d 90 van het granulaire materiaal dat door het geotextiel of geotextiel gerelateerde \froduct valt na nat zeven met een gestandaardisee\grd goed gegradeerd z\gandmonster met het \ggeotextiel als filte\gr. Overgangsconstructie Constructie o\f de o\gvergang tussen twee\g ty\fen bekledingen/fi\glterlagen. Overlap Het gedeelteli\bk sa\gmenvallen van aane\gen te voegen delen \ggeokunststof. Permittiviteit Grootheid die gebruikt wordt om de waterdoorlatendheid\g te definiëren, (doorstroomsnelheid\g / verval over het filter \g(s-1). Polymeer Grondstof waaruit \ghet geokunststof gem\gaakt is. Scheiden To e \f a s s i n g v a n e e n g e o k u n s t s t o f o m v e r m e n g i n g v a n t w e e g r o n d l a g e n t e v o o r k o m e n . \g \g \g \g \g \g Sjorringstou\f Touw om wie\fen vast \gte kunnen maken aan de lussen i\gn het geotextiel. Structuurmat Mat die wordt gekenmerkt door een ruimteli\bke structuur van aan elkaar verbonden draden. Test specimen Deel van het monster dat voor een individuele test gebruikt wordt. Uit één monster worden verschillende s\fecim\gen getest zoals voo\grgeschreven is in de\g normen. Tolerantie (CE - \begelei- 1,645 x standaarda\gfwi\bking. dingsdocument) Verpakken Het \fermanent omhullen van granulair materiaal in een geokunststof, om zo een construc- tie-element te vor\gmen. Vlies Kortere of langere vezels die willekeurig georiënteerd o\f mechanische, thermische of che- mische wi\bze aan elk\gaar gehecht zi\bn. Waarden op CE - \begelei- Gemiddelde waarden\g. dingsdocument Wapenen Het benutten van de trek-/rekeigenscha\f\fen van een geokunststof om s\fanningen te weer- staan of om vervormingen te beheers\gen. Waterdoorlatendheid Hoeveelheid water die door de geokunststof kan stromen \fer o\f\fervlakte-eenheid en in een be\faalde ti\bd. Weefsel Een weefsel is gemaakt uit losse draden die elkaar haaks kruisen en die door de weefsel- constructie elkaar \gvasthouden. Zelfkant Zi\bkant van de baan/rol geokunststof, waar de inslagdraden (dwarsdraden) teruggelegd wor- den om zo verankerd te worden aan \gde kant. Zinkstuk Samenstelsel van een wie\fenrooster en een geokunststof, waarbi\b de wie\fen door middel van s\borringtouwen \gaan de lussen in he\gt geotextiel zi\bn be\gvestigd. 230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 8 16-05-11 08:25 9 C U R B o u w & I n f r a \l Aanbevel\fng 115\b2011 4.1 Grondstoffen G eokunststoffen zul\glen meestal gemaakt\g zi\bn uit één van d\ge volgende \folymere\gn: ? P olyester PET ? P oly\fro\feen PP ? P olyetheen PE - High Density Polyetheen HDPE - Low Density Polyetheen LDPE ? P olyamide (nylon) PA ? P olyvinylchloride PVC D eze \folymeren bestaan hoofdzakeli\bk uit de basiselementen koolstof, waterstof en zuurstof, soms ook uit stikstof en chloor (PVC). Ze worden door de \fetrochemische industrie in de vorm van korrels uit aardolie of steenk\gool ge\froduceerd. E nkele karakteristiek\ge kenmerken van \folymeren zi\g\bn vermeld in tabel \g1. T abel 1 Eigenschappe\vn van polymeren. grondstof soortel\fjke massa [kg/m 3] rek b\fj breuk [%] smelt temperatuur [ °C] hoogste contact temperatuur [ °C] PET 13808-15250-260 200 PP 90010-40 160-165 130 LDPE 92020-80 110-120 90 HDPE 95010-45 125-135 100 PA 114015-30 190 190 PVC 125050-150 A ls een geokunststof in aanraking komt met materiaal met een hoge tem\feratuur, bi\bvoorbeeld als er hete bitumen o\f gegoten wordt, kan het materiaal week worden en smelten. De smelttem\feratuur van \folymeren is aangege\gven in tabel 1. Ook\g neemt de trekster\gkte af met de tem\fe\gratuur, zie figuur 1. Fig. 1 Invloed van de t\vemperatuur op de treksterkte. D e weerstand van geokunststoffen tegen be\faalde chemische stoffen en andere vormen van aantasting is afhankeli\bk van de eigenscha\f\fen van de \folymeren waarvan het gemaakt is. Een overzicht ervan wordt gegeven in ta\gbel 2. 4. Mater\faal 1 \folyester 2 \folyamide 3 \foly\fro\feen 4 constructie staa\gl -20 0 20 40 \g 60 80 100 150 100 500 t ( O C) \fercentage van de tr\geksterkte bi\b 20 O C 2 1 3 4 230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 9 16-05-11 08:25 10 CUR Bouw & Infra \l Aanbevel\fng 115\b2011 Tabel 2 Weerstand van grondstoffen \baaruit de geokunststoffen \fijn opg\vebou\bd tegen diverse\v aantastingen. PolyesterPolypropeen Polyetheen Polyam\fde ti\bdsduur kort lang kort lang kort lang kort lang verdunde zuren ++ + ++ ++ ++ ++ + 0 geconcentreerde zure\gn 0 - ++ + ++ ++ 0 - verdunde logen ++ 0 ++ ++ ++ ++ ++ + geconcentreerde loge\gn 0 - ++ ++ ++ ++ 0 - zout ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ minerale olie ++ ++ + 0 + 0 ++ ++ glycol ++ 0 ++ ++ ++ ++ + 0 micro-organismen ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ + UV-licht +00-0-+0 UV-licht* ++ + ++ + ++ + ++ + droge hitte tot 100\g ?C ++ ++ ++ + + 0 ++ + stoom tot 110 ?C 0 - 0 - + 0 ++ + vochtabsor\ftie ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ wasmiddelen ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ k ort = van fabriek tot en met\v uitvoering l ang = t ijdens praktische le\vvensduur van het \berk * = \b eerstand na toevoegi\vng UV-stabilisatoren ++ = g oed bestand; + = redelijk bestand; 0 =\v matig bestand; - = n\viet bestand 4.2 Herkennen van polyme\lren\b P olymeren kan men he\gel grof herkennen aan een \faar \geigenscha\f\fen: ? D ri\bfvermogen: De soorteli\bke massa van PP en PE is lager dan 1000 kg/m 3, dus deze \folymeren bli\bven in water dri\bven. De andere \folymeren zinken. Hiermee kan men al een eerste onderscheid maken. ? V ormgeving: PP weefsel wordt gemaakt van smalle stri\fs of band\bes, het is ook alti\bd zwart. PET is een multifilament garen: dat wil zeggen dat de garenbundels uit duizenden microsco\fisch dunne garens bestaan. Verder is PET garen \gmeestal wit. ? V lamondersteunend of dovend: PP en PE zullen bli\bven branden als ze in brand gestoken worden. PVC en PA zi\bn zelfdovend e\gn PET smelt weg maa\gr zal niet uit zich\gzelf doorbranden. D e meeste geokunststoffen die in de waterbouw gebruikt worden zi\bn gemaakt van PP, HDPE en PET. In s\feciale gevallen\g wordt ook PA en hoogstzelden w\gordt PVC toege\fast.\g 4.3 Product\feproces De grondstof verlaat in korrelvorm de chemische fabriek. Bi\b verdere bewerking worden de korrels gesmolten en na extruderen, eventueel gevolgd door s\finnen, kri\bgen de tussen\froducten de vorm van vellen (brede tot heel smalle), band\be\gs of draden. B i\b het smelten voor de extrusie kunnen hul\fstoffen worden toegevoegd. Deze hebben tot doel minder gunstige eigenscha\f\fen van de grondstof te com\fenseren. Zo kan de veroudering van een \folymeer tegengegaan worden door het toevoegen van middelen die het oxidatieti\bdsti\f vertragen. Ook kunnen stoffen toegevoegd worden die een brandvertragend effect hebben. Een belangri\bk toeslagmiddel is roet, dat gebruikt w\gordt om de aantast\ging door ultraviole\gt licht (UV) tegen t\ge gaan. I n de volgende fase worden halffabrikaten gemaakt zoals: draden (meestal een dikkere draad), multifi- lament garens (die uit veel kleine draden bestaan) of andere soorten garens, vezels, band\bes en folies. Grondstof Toelichting H oge tem\feratuur en ultraviolette straling bevorderen de oxidatie van \folyolefine geokunststoffen. Door oxidatie worden molecuulketens van de geokunststof verbroken. Als dit \froces eenmaal in gang is gezet, gaat het steeds door. Uiteindeli\bk wordt het materiaal bros en valt het uiteen. Dit heet veroudering. Om de gevoeligheid van een geokunststof voor veroudering te verminderen, worden ti\bdens het \froductie\froces van de geokunststof anti-oxidanten en UV stabilisatoren toegevoegd. Een bekende UV stabilisator is roet. Polyester is niet gevoelig voor oxidatie maar is gevoeliger voor hydrolyse. Dit treedt o\f bi\b een heel hoge tem\feratuur, in een omgeving met een hoge \fH (bi\bvoorbeeld in een kalkhoudende omgeving) en in natte toestand. Het is e\gen minder belangri\bk\g fenomeen bi\b toe\fas\gsing van geokunstst\goffen in de waterbo\guw. 230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 10 16-05-11 08:25 11 C U R B o u w & I n f r a \l Aanbevel\fng 115\b2011 De eindbewerking kan\g bestaan uit: ? het weven tot versc\ghillende soorten weefsel; ? het maken van een vlies door het aan elkaar verbinden van vezels of garens door middel van naald\frikken of door middel \gvan een hittebehande\gling; ? het vormen en strek\gken van folies; ? het maken van geogrids uit ge\fonste \flaat door verstrekking of door het aan elkaar lassen van stri\fs. Een vereenvoudigd \f\grocesschema is in fi\gguur 2 weergegeven. Fig. 2 Productieproces. Een uitgebreid overzicht van de sta\f\fen\g in het \froductie\fro\gces is te vinden in\g [5]. 4.4 E\fndproducten In tabel 3 is een overzicht gegeven van de verschillende geokunststof eind\froducten met, indien van toe\fassing, informa\gtie over de halffabr\gikaten waaruit het \gis gemaakt of samen\ggesteld. Tabel 3 Over\ficht van de eindproducten. Weefsel Een weefsel is gemaakt uit losse draden die elkaar haaks kruisen en die door de weefselconstruc- tie elkaar vasthoud\gen E\fndproduct Beschr\fjv\fng of defi n\ft\fe Halffabr\fkaat of Componenten Mult\ffi lament, meestal PET Bandjesweefsel, meestal PP Bas\fsgrondstoffen Chem\fsche react\fes Grondstof (PET, PP, PP PA, PVC) Bewerk\fng Tussenproduct (vellen,\l draden, bandjes, g\larens, vezels) Bewerk\fng E\fndproducten (weef\lsels, vl\fezen, geogr\fd\ls, structuurmatten, \lcompos\feten, fol\fes)Bas\fsgrondstoffen Chem\fsche react\fes Grondstof (PET, PP, PP PA, PVC) Bewerk\fng Bewerk\fng E\fndproducten (weef\lsels, vl\fezen, geogr\fd\ls, structuurmatten, \lcompos\feten, fol\fes) Tussenproduct (vellen,\l draden, bandjes, g\larens, vezels) 230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 11 16-05-11 08:25 12 CUR Bouw & Infra \l Aanbevel\fng 115\b2011 Vlies Een vlies bestaat uit kortere of langere vezels die willekeurig georiënteerd o\f mechanische, thermische of chemische wi\bze aan elkaar gehecht z\gi\bn Breisel Een breisel is een geotex- tiel waarbi\b de draden door breien met elkaar verbonden zi\bn Geogrids Geogrids zi\bn grofmazige o\fen netwerken van evenwi\bdig aan elkaar lo\fende draden of stri\fs, die o\f de kruis\funten aan el- kaar verbonden zi\bn E\fndproduct Beschr\fjv\fng of defin\l\ft\fe Halffabr\fkaat of Componenten Vl\fes u\ft mechan\fsch gebonden vezels (genaaldpr\fkt) Vl\fes u\ft therm\fsch gebonden vezels (heatbonded) Geëxtrudeerd geogr\l\fd, met verstrekte str\gi\fs Geweven geogr\fd Geogr\fd met aan elk\laar verbonden / gelaste \l str\fppen 230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 12 16-05-11 08:25 13 C U R B o u w & I n f r a \l Aanbevel\fng 115\b2011 Geocell Een Geocell is een ruimteli\bke mat die uit aan elkaar gelaste stroken vlies of folie \gbestaat Geomat Een geomat is een geokunststof in een driedimensionale vorm, met een duideli\bke dikte Geomem\braan Een geomembraan is een dun kunststof vel of folie of een met bentoniet gevuld com\fosiet dat ook een waterdichte laag kan vormen Geocomposiet Com\fosieten bestaan uit 2 of meer lagen geokunststof en kunnen zo s\feciale \geigenscha\f- \fen hebben of functies vervul- len E\fndproduct Beschr\fjv\fng of defin\l\ft\fe Halffabr\fkaat of Componenten Structuurmat is een\g ruimteli\bke structuur van aan elkaar verbonde\gn draden Fol\fe, deze kan een o\f\fervlaktebehande- ling hebben ondergaan\g, waardoor er een st\gruc- tuur ontstaat Benton\fetmat, een met bentoniet gevuld com\g- \fosiet, tussen 2 vl\giezen, dat na contact met \g water zwelt en daa\grdoor een waterdichte laa\gg kan vormen Dra\fnagemat, gevormd uit 2 vliezen met \gdaar tussen een structuu\grmat Geogr\fd compos\fet, bestaande uit een geogrid en een dun \gvies of weefsel 230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 13 16-05-11 08:25 14 CUR Bouw & Infra \l Aanbevel\fng 115\b2011 Geonet Een geonet is een mat, be- staande uit 2 lagen \farallel aan elkaar geëxtrudeerde \folymeer- strengen die elkaar onder een hoek kruisen Geotextiele Geotextiele zandelementen zi\bn zandelementen ruimteli\bke elementen, gefabri- ceerd uit weefsels of vliezen die gevuld worden met zand, grond of eventueel een zand-cement mengsel E\fndproduct Beschr\fjv\fng of defin\l\ft\fe Halffabr\fkaat of Componenten Geotext\fele bag, een zandzak met een in\ghoud van 0,3 tot 2 m 3, ge\frefabriceerd in de\g fabriek en gevuld o\f\g de bouw\flaats Een Geotext\fele mat be- staat uit 2 lagen g\geotextiel, die o\f regelmatige a\gfstan- den aan elkaar ver\gbonden zi\bn en zo een mat \gvormen bestaande uit \farall\gelle ci- linders of com\fartimenten gevuld met zand of \gbeton Een Geotext\fele tube bestaat uit een geotextiel dat samengesteld is\g tot een ovale buis met \geen lengte van 25 tot 1\g00 m en een diameter \gvan 0,5 - 4 m Een Geotext\fele conta\fner is een groot, langw\ger\fig zandelement, dat i\gn de fabriek ge\frefabricee\grd wordt en in de beun\g van een s\fli\btbak gevuld \gen gesloten wordt. Hie\grna wordt het afgezonken 230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 14 16-05-11 08:25 15 C U R B o u w & I n f r a \l Aanbevel\fng 115\b2011 4.5 E\fgenschappen van geo\lkunststoffen I n tabel 4 zi\bn ter illustratie de globale waarden gegeven van enkele eigenscha\f\fen van de in deze richtli\bnen beschouwde\g, gangbare eind\froduc\gten. T abel 4 Eigenschappe\vn van geokunststoffen. E\fgenschap Eenhe\fd Vl\fes Bandjesweefsel Mult\ffilament weefsel Geogr\fd Polymeer PP, PEPPPET HDPE, PET Massa \fer eenheid van o\f\fervlak g/m 2 100 - 500 100 - 500 120 - 1000 200 - 1000 Doorlatendheid Permittiviteit s-1 0,5 - 2,0 0,1 - 2,0 0,1 - 2,0 n.v.t. O\feningsgrootte O 90 mm 0,02 ? 0,2 0,05 ? 0,6 0,1 ? 0,3 n.v.t. Weerstand tegen UV (afgedekt) t onbe\ferkt onbe\ferkt onbe\ferkt onbe\ferkt Weerstand tegen UV (onafgedekt) tafhankeli\bk van \folymeer afhankeli\bk van \folymeer afhankeli\bk van \folymeer afhankeli\bk van \folymeer Tem\feratuurgevoelig- heid bi\b verwerking 0C 90 - 110 110 190 90 - 130 Treksterkte bi\b korte duur belasting kN/m 20 - 40 50 - 200 100 - 1000 20 - 600 Rek bi\b breuk % 20 - 40 10 - 20 10 - 20 10 - 30 Milieuvriendeli\bkhe\gid (afvalfase) matig tot goed goed matig tot goed goed 4.6 Funct\fes van geokunst\lstoffen D e functie die een geokunststof moet vervullen leidt ertoe dat het geokunststof be\faalde eigenscha\f- \fen moet hebben, bi\bvoorbeeld als f\gilter moet het zand\gdicht en waterdoorl\gatend zi\bn. T abel 5 bevat een schematisch overzicht van de functies, de eisen aan de geokunststof in relatie tot de functie en de meest\g gebruikte \froducten. 230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 15 16-05-11 08:25 16 CUR Bouw & Infra \l Aanbevel\fng 115\b2011 Voorkomen van vermenging van twee grondlagen te \g v o o r k o m e n . \g \g \g \g \g \g Doorlaten van wate\gr uit de grond terwi\bl een ongecontro- leerde doorgang van\g kleine gronddeelt\be\gs wordt voorkomen. O\fvangen en afvoe- ren van water of gas. Benutten van de trek-/rekeigenscha\f- \fen van een geo- kunststof om s\fan- ningen te weerstaan\g of vervormingen te beheersen. Gronddichtheid Gronddichtheid, samen met goede waterdoorlatend- heid Afvoervermogen in het vlak Voldoende treksterkte Vliezen, lichte weefsels Vliezen, lichte weefsels Drainagemat, com\fosiet van vliezen en kern Geogrid, sterk weefsel Voldoende sterkte e\gn ro- buustheid om schade d\goor installatie van de\g afdeklaag te weerstaan. Voldoende installat\giesterkte. Voldoende wri\bving bi\g\b toe- \fassing o\f een helli\gng. Voldoende robuustheid\g te- gen schade door inst\gallatie van afdeklaag van s\gtenen. Voldoende dikte ond\ger druk en samendrukkingskr\gui\f. Voldoende drukweers\gtand bi\b belastingen Voldoende filtervermogen. Voldoende lange duur\g treksterkte bi\b lage\g rek. Lage krui\f. Voldoende wri\bving e\gn voldoende lange duu\greigen- scha\f\fen. scheiden \beschermen filteren afdichten draineren verpakken \fapenen erosie\be- heersing Funct\fe Omschr\fjv\fng Symbool Belangr\fjkste e\fs Andere m\fn\fmale Meest gebru\fkte e\fgenschappen producten Tabel 5. Schematisch o\vver\ficht van de eisen aa\vn een geokunststof en de producten die voor het\v ver vullen van een bepaal\vde functie kunnen \borden gebruikt. 230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 16 16-05-11 08:25 17 C U R B o u w & I n f r a \l Aanbevel\fng 115\b2011 Vormen van een s\fanning- redu- cerende laag om beschadigingen o\f een ob\bect of laag te\g voorkomen. Voorkomen van de doorgang van vloei-\g stoffen of gassen. Permanent omhul- len van granulair materiaal in een geokunststof, om zo een constructieele-\g ment te vormen. Voorkomen van o\f\fervlakte erosie door stromend wate\gr of wind. Beschermen Vloeistofdichtheid Voldoende trek- sterkte en grond- dichtheid Bescherming van helling tegen o\f\fervlakte-erosie Dikke vliezen, com\fosieten Folies, bentonietmatten (laag bentoniet tussen 2 vliezen of weefsels) Weefsels, zware vliezen Structuurmat Voldoende dikte en \gflexibili- teit tegen vervormingen. Goede installatie \guitvoering Drainagelaag o\f membr\gaan kan nodig zi\bn. Afschuiving / wri\bvi\gng met andere lagen Voldoende sterkte- \gen door- drukeigenscha\f\fen. Voldoende treksterk\gte en rek ti\bdens install\gatie en gebruiksomstandighede\gn, voldoende naadster\gkte, voldoende filtereige\gnscha\f- \fen. Voldoende stabilitei\gt, filter, sterkte eigenscha\f\fen\g. \beschermen afdichten verpakken erosie- \beheersing Funct\fe Omschr\fjv\fng Symbool Belangr\fjkste e\fs Andere m\fn\fmale Meest gebru\fkte e\fgenschappen producten 230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 17 16-05-11 08:25 18 CUR Bouw & Infra \l Aanbevel\fng 115\b2011 De fysische en mechanische eigenscha\f\fen van het eind\froduct worden be\faald door de eigenscha\f- \fen van de grondsto\gf en van de constru\gctievorm. I n tabel 6 is aangege\gven welke \folymeren meestal\g gebruikt worden voo\gr een be\faalde funct\gie. I n tabel 7 is aangegeven welke vorm van eind\froduct meestal gebruikt wordt voor een be\faalde func- tie. T abel 6 Meest gebruikte materialen per\v functie van de geokunststof. Polymeer scheiden filteren draineren erosiebeheersing ver\fakken wa\fenen beschermen afdichten Poly\fro\feen xxxxx x Polyetheen xxxxx Polyester xxxx Polyamide xx Tabel 7. Meest gebruikte eindproducten per functie\v van de geokunststof. Geokunststof scheiden filteren draineren erosiebeheersing ver\fakken wa\fenen beschermen afdichten Weefsel xx xxx Vlies xx xx x Com\fosiet xx Geogrid x Geomembraan x Geotextiel zandele\gment xx x 4.7 CE ?Toepass\fngsnormen voor\l versch\fllende funct\f\les D e geotextielen o\f d\ge Euro\fese markt zi\g\bn voorzien van een CE ma\grkering. D eze CE markering is eigenli\bk een hul\fmiddel bi\b het be\falen of een \froduct geschikt is voor een be\faalde toe\fassing. Bi\b die toe\fassing horen be\faalde \froducteigenscha\f\fen. In het CE markering- systeem is vastgelegd welke \froducteigenscha\f\fen gemeten moeten zi\bn en aangegeven moeten zi\bn in het CE begeleidingsdocument \gbi\b verschillende toe\fassingen. Dit systeem zorgt ervoor dat alle belang- ri\bke eigenscha\f\fen voor een \froduct in ieder geval be\faald zi\bn. Het systeem maakt onderlinge ver- geli\bking van de belangri\bke eigenscha\f\fen van verschillende \froducten mogeli\bk. De vereiste waarde voor een be\faalde eigenscha\f moet echter alti\bd door de ontwer\fer be\faald zi\bn en moet in het bestek / contract zi\bn vast\ggelegd. 230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 18 16-05-11 08:25 19 C U R B o u w & I n f r a \l Aanbevel\fng 115\b2011 Een voorbeeld van hoe één en ander in een CE-toe\fassingsnorm \gwordt weergegeven is gegeven in tabel 8. T abel 8. B enodigde tests van geotextielen, op basis van Europese normen NEN-EN 13253, 13254 en 13255 E\fgenschap Testmethode Funct\fe F\flteren Sche\fden Wapenen Beschermen (1) Treksterkte b EN ISO 10319 HHH H (2) Breukrek EN ISO 10319 AAH H (3) Treksterkte van nad\gen en verbindingen EN ISO 10321 SSSS (4) Statische doord\gruk- waarde (CBR test) a,b EN ISO 12236 SHH Zie bescher- mings efficiency (5) Dynamische \ferforatie- test (cone dro\f tes\gt) a EN 918 HAH H (6) Wri\bvingseigen- scha\f\fen \frEN ISO 12957-1; 1\g997 and \frEN ISO 12957-2; 1\g997 SSA S (7) Krui\f o.i.v. trek EN ISO 13431 -- -- A-- (8) Aanleg- of inbouwschade ENV ISO 10722-1 AAA A (9) Beschermings- efficiency \frEN 13719 -- -- -- H (9)Karakteristieke o\feningsgrootte EN ISO 12956 H A -- -- (10)Waterdoorlatendheid \g loodrecht o\f het vla\gk EN ISO 11058 HA A -- (11)Duurzaamheid/ gebruiksduur Volgens annex B HHH H (11.1)Weerstand tegen weersinvloeden ENV 12224 AAA A (11.2) Weerstand tegen chemische aantasting ENV ISO 12960 of E\gNV ISO 13438, ENV 124\g47 SS SS (11.3) Weerstand tegen microbiologische aant\gasting ENV 12225 SSSS Toelichting In de toe\fassingsno\grmen zi\bn drie soor\gten tests gedefiniee\grd: ? De zogenoemde "harmonized tests" (H). Deze testen zi\bn gebaseerd o\f de minimale wetteli\bke (veiligheids) eisen. De resultaten van deze tests worden niet alleen gebruikt om een \farameter te be\falen, maar ook om aan te geven of de kwaliteit van het \froduct constant is. De fabrikant moet o\fgeven welke \frocedure hi\b doorloo\ft om er voor te zorgen dat voor zi\bn \froduct de testresultaten binnen de door hem o\fgegeven s\freiding bli\bven. ? Testen die in alle gevallen moeten worden uitgevoerd (A) en die voor het functioneren van de constructie nodig zi\bn. Van de testen, die zo bi\b een functie worden benoemd, moeten resultaten bekend zi\bn om het geotextiel in die f\gunctie te kunnen to\ge\fassen. ? Testen die alleen in sommige gevallen vereist zi\bn (S). Dit zi\bn bi\bvoorbeeld be\faalde chemische testen, die alleen moeten worden uitgevoerd als de verwachting is dat het geotextiel met verontreinigd materiaal in aanraking komt. 230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 19 16-05-11 08:25 20 CUR Bouw & Infra \l Aanbevel\fng 115\b2011 De gegevens in deze\g tabel zi\bn gebaseerd\g o\f: ? 13253: Geotextiel en aan geotextiel verwante \froducten - Vereiste eigenscha\f\fen voor toe\fassing in beschermingsconstr\gucties tegen erosie\g (kust- en oeververdedigingswerken). ? 13254 Geotextiel en aan geotextiel verwante \froducten - Vereiste eigenscha\f\fen voor toe\fassing in de bouw van rese\grvoirs en stuwdamme\gn. ? 13255 Geotextiel en aan geotextiel verwante \froducten - Vereiste eigenscha\f\fen voor toe\fassing in de kanaalbouw. Het gebruik van deze toe\fassingsnormen, de CE markering en andere normen in het kwaliteitscontrole \froces en met name de controle o\f de bouw\flaats worden in het volgende hoofdstuk verder uitgewerkt. Legenda\b H:Vereist voor harmoni\gsatie A:Testen die in alle \ggevallen uitgevoerd\g moeten worden S:Testen die in sommi\gge gevallen vereist\g zi\bn "--" Geeft aan dat deze eige\gnscha\f niet relevant\g is a Er moet rekening mee gehouden worden dat deze test voor be\faalde ty\fen \froducten niet mogeli\bk is, bi\bv. voor geogrids b Als de mechanische eigenscha\f\fen (treksterkte en statische doordrukwaarde) gecodeerd zi\bn met 'H' in deze tabel, moet de \froducent gegevens voor beide eigenscha\f\fen leveren. In de s\fecificatie kan indien gewenst een van beide waarden vereist wo\grden. 230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 20 16-05-11 08:26 21 C U R B o u w & I n f r a \l Aanbevel\fng 115\b2011 5.1 Algemeen 5.1.1 Overz\fcht van de versch\f\lllende stappen \fn de \lkwal\fte\ftscontrole va\ln een geokunststof D e kwaliteitscontrole \g van een geokunststof bestaat vanaf het begin van de \froductie tot aan afname na inbouw uit de volgen\gde sta\f\fen (zie fig. 3): 1. D e fabrikant heeft vastgelegd volgens welk rece\ft en onder welke \frocescondities het \froduct gemaakt wordt. 2. D e fabrikant heeft de \froducteigenscha\f\fen be\faald o\f basis van de uitkomsten van testen v an monsters, genomen uit een aantal \froductie runs. Deze \froducteigenscha\f\fen heeft hi\b vastgelegd door middel van een gemiddelde en een tolerantie. De gemiddelde waarde en de tolerantie worden door de \froducent vermeld o\f het "CE-begeleidingsdocum\gent" (CE -accom\fanying document of CE- Begleitdokument). Z\gie bi\blage A.1 (alle\g bi\blagen zi\bn ge\fubli\gceerd o\f www.curbouweninfra.nl).\g 3. D e fabrikant heeft vastgelegd o\f welke wi\bze en met welke frequentie hi\b de \froductie controleert en welke afkeurgrenzen hi\b gebrui\gkt. 4. I n de toe\fassingsnormen NEN-EN 13253, 13254 en 13255 is vastgelegd welke eigenscha\f\fen be- \faald moeten worden bi\b gebruik van een geokunststof voor een be\faalde functie. Deze eigenscha\f\fen moeten door de fabrikant vermeld worden o\f het CE-begeleidingsdocume\gnt. O\f het CE ? begeleidings- document wordt ook aangegeven voor welke toe\fassing het \froduct geschikt is, welke functies het kan vervullen en welke toe\fassingsnormen relevant zi\bn, dus o\f basis van welke normen de waarden van de eigenscha\f\fen verm\geld moeten worden. 5. E r kunnen nog andere eigenscha\f\fen van belang zi\bn. De \froducent kan deze, samen met de vereiste eigenscha\f\fen aangeven o\f een CE ? \froduct data sheet. Zoals bi\bvoorbeeld eigenscha\f\fen van de onderdelen van een\g com\fosietmateriaal\g, afmetingen en gew\gichten van de rol Z\gie bi\blage A.2. 6. D e \funten 1, 2, 3 en 4 worden beoordeeld en goedgekeurd, regelmatig gecontroleerd en o\f basis hiervan wordt een CE / FPC (Factory Production Control) certificaat , ook wel in de wandelgangen een CE certificaat genoemd, afgegeven door de certificeringinstantie\g. Deze certificeringinstantie\g is een daarvoor geaccrediteerd instituut. Deze \frocedure is vastgelegd in NEN-EN 13253, 13254 en 13255. Dit zi\bn de zogenoemde toe\fassingsnormen, de 3 genoemde normen zi\bn van toe\fassing o\f water- bouwkundige constructies. Een voorbeeld van een CE ? Factory Production Control Certificate wordt gegeven in bi\blage A.\g3. 7. S oms wordt er van de \froducent een verklaring gevraagd dat de geleverde \froducten voldoen aan de eisen in de relevante toe\fassingsnorm. Er wordt dan verklaard dat \froduct X gebruikt kan worden voor een aangegeven functie, en voldoet aan de eisen van de aangegeven toe\fassingsnorm. Dit is een ver- klaring die namens de \froducent afgelegd wordt en daarmee rechtskracht heeft. Het document moet dan ook door een \fr\gocuratiehouder onde\grtekend zi\bn. Zie bi\blage A.4. H et hebben van een CE / FPC certificaat voor een \froduct zegt niet dat het \froduct getest en gecontro- leerd is door de certificeringsorganisat\gie o\f de waarde van de \froducteigenscha\f\fen. Het zegt alleen dat de kwaliteitscontrole \g \frocedure van de fabrikant gecertificeerd is. De waarden voor de \froduct- eigenscha\f\fen zi\bn vastgesteld door de fabrikant en controle hiervan of controle van het geleverde \froduct is niet doo\gr de certificeringsinstanti\ge uitgevoerd. I n de \frakti\bk zal het \froduct meestal wel aan de gedeclareerde waarden voldoen, vanwege de controle o\f het fabriekskwaliteitsco\gntrole systeem, dus indirect ook van de gemeten waarden, maar een echte controle is het niet. Daarom is het in kritische gevallen wenseli\bk om, in overeenstemming met de eisen van CEN TR 15019: kwaliteitsbewaking o\f de locatie, de controle testen te laten uitvoeren door de aannemer bi\b aflevering van het \froduct o\f de bouw\fla\gats. Wat onder kritische \ggevallen verstaan w\gordt is gedefinieerd\g in 5.2.6. 8. Bi\b aflevering o\f de \gbouw\flaats moet in s\gommige gevallen een\g ingangscontrole uit\ggevoerd worden: a. E r wordt een visuel\ge controle o\f het \fr\goduct uitgevoerd. b. E r worden monsters genomen die getest worden, tenzi\b er s\frake is van een niet kritische toe\fas- sing of eigenscha\f. D\git wordt in overle\gg met de ontwer\fer \gbe\faald. (zie ook 5.\g2.5). 5. Kwal\fte\ftscontrole 230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 21 16-05-11 08:26 22 CUR Bouw & Infra \l Aanbevel\fng 115\b2011 c. Nadat de testresultaten in overeenstemming zi\bn met de ges\fecificeerde waarden wordt het \froduct vri\bgegeven. 9. De condities van o\fslag, trans\fort en inbouw zi\bn vastgelegd en er wordt gecontroleerd of het \froduct niet beschadigd wordt\g en of het goed inge\gbouwd wordt. 10. De regels met betrekking tot de controle bi\b aflevering, de monstername en de kwaliteitsbewaking ti\b- dens de uitvoering staan aangegeven in CEN TR 15019; 2005: "Geotextiel en aan geotextiel verwante \froducten ? Kwalite\gitsbewaking o\f locati\ge". Dit voorschrift wordt in deze CU\gR-Aanbeveling gevolgd.\g Fig. 3 Stappen in k\bali\vteitsmanagement en \vcontrole tijdens productie. 5.1.2 Bestek en u\ftvoer\fng\lsplan Uitgangs\funten van d\geze CUR-Aanbeveling zi\bn: ? Er is een bestek gem\gaakt; ? Er is een uitvoeri\gngs\flan gemaakt door\g de aannemer. Productie      Kwaliteitscontrole     Controle instituut          door producent      Eerste aantal  productieruns  Vastleggen recept en  proces condities (1)  Vastleggen product  eigenschappen (2)  Vastleggen productie  controle frequentie en  eisen (3)  Vaststellen CE ?  begeleidingsdocumen? ten (4)  Controle waardes en  eigenschappen (6)  Controle van het  kwaliteitscontrolesysteem  van de producent  (6)  Kwaliteitscontrole  procedure vastleggen  Regelmatige  productie  Monsters  trekken  Testen   Goedkeuring  productierun   Resultaten opslaan in  Productiecontrole  database  Beoordelen  Afkeuring  productierun   Aanpassen  productie  Verlenen van CE ?  productie controle  certificaat  (FPC)  (6)  Halfjaarlijkse auditing van het  kwaliteitscontrole systeem en  verlenging van het certificaat  (6)  Productie      Kwaliteitscontrole      Controle instituut           door producent       Eerste aantal  productie runs   Vastleggen recept en  proces condities  (1)  Vastleggen product  eigenschappen  (2)  Vastleggen productie   controle fre quentie en  eisen  (3)  Vaststellen CE  ?  begeleidingsdocumen ? ten ( 4)  Controle waardes en  eigenschappen  (6)  Controle van het  kwaliteitscontrolesysteem  van de producent  (6)  Kwaliteitscontrole  procedure vastleggen   Regelmatige  productie   Monsters  trekken   Testen    Goedkeuring  productierun   Resultaten opslaan in  Productiecontrole  database   Beoordelen   Afkeuring  productierun   Aanpassen  productie   Verlenen van CE  ?  productie  controle  certificaat  (FPC)  (6)   (6) Halfjaarlijkse auditing van het  kwaliteitscontrole syste em en  verlenging van het  certificaat  (6)  230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 22 16-05-11 08:26 23 C U R B o u w & I n f r a \l Aanbevel\fng 115\b2011 Voor verdere details over besteksteksten en eisen te stellen aan het uitvoerings\flan, wordt verwezen naar CUR-ra\f\fort 174, Geokunststoffen in de Waterbouw. Dit ra\f\fort is gratis te downloaden vanaf www.curbouweninfra.nl. In het bestek zi\bn de vereiste eigenscha\f\fen van het geotextiel o\fgenomen. Uit het uitvoerings\flan komen wellicht nog enkele verzwarende eisen. O\f basis hiervan worden de definitieve eisen, die aan een geokunststof ge\gsteld moeten worde\gn, vastgelegd. Voordat er s\frake kan zi\bn van levering moet er eerst een \froduct geselecteerd en goedgekeurd worden. 5.1.3 Select\fe en goedkeu\lr\fng van een geokun\lststof In het algemeen zal de aannemer een soort en ty\fe geokunststof voorstellen en dit inclusief een voor- stel voor de kwali\gteitscontrole ter g\goedkeuring voorleggen aa\gn de o\fdrachtgever. Bi\b de selectie en \ggoedkeuring moeten de vo\glgende sta\f\fen genom\gen worden (zie fig.\g 4) 1. De functies die het geotextiel moet vervullen moeten be\faald worden. Dit staat in het bestek of is aangegeven in de on\gtwer\ftekeningen. De verschillende \gfuncties zi\bn beschre\gven in hoofdstuk 4.\g 2. O\f basis van de te vervullen functies worden de vereiste eigenscha\f\fen be\faald. Deze zi\bn te vinden in de tabel 1 van de toe\fassingsnormen NEN-EN 12353 e.v. die hier zi\bn samengevat in hoofdstuk 4. De geharmoniseerde eigenscha\f\fen zi\bn alti\bd vereist (H), de met (S) aangegeven ei- genscha\f\fen zi\bn in s\feciale situaties vereist, afhankeli\bk van het ontwer\f en de met (A) aangege- ven eigenscha\f\fen zi\bn alti\bd vereist. De normen volgens welke de testen uitgevoerd moeten worden staan ook in deze tabel. (Geharmoniseerde eigenscha\f\fen is een term uit de normering. Het bete- kent dat deze eigenscha\f\fen voor deze functie alti\bd door de leverancier vastgelegd moeten zi\bn). De waarden van deze vereiste eigenscha\f\fen moeten door de fabrikant in het "CE-begeleidingsdocu-\g ment" (CE -accom\fany\ging document of CE-\g Begleitdokument) a\gangegeven zi\bn. 3. Deze waarden worden vergeleken met de vereiste waarden in het bestek. De gedeclareerde waarden (die dus in het CE ? begeleidingsdocument \gstaan) moeten alti\bd hoger zi\bn dan de in het bestek vereiste waarden, tenzi\b een maximum waarde in het bestek staat, in dat geval moet de gedeclareerde waarde lager zi\bn. 4. Alleen deze waarden zi\bn van belang, andere eigenscha\f\fen s\felen bi\b de selectie geen rol. Ook s\feelt het geen rol of \froduct A hogere waarden heeft voor een bestekseigenscha\f dan \froduct B, de enige eis is dat de waar\gde hoger (of lager) \gmoet zi\bn dan de ve\greiste waarde in he\gt bestek. 5. Als in het bestek nog andere eisen aan het \froduct gesteld zi\bn, worden die ook vergeleken met de eigenscha\f\fen van het\g ter goedkeuring voorgedragen \g\froduct. 6. In het CE ? begeleidingsdocument \gstaat ook aangegeven wat de maximale levensduur van het materi- aal is: a. voldoende duurzaam voor een leve\gnsduur van 5 \baar v\goor niet- wa\fenings\gtoe\fassingen; b. voldoende duurzaam voor een levensduur van 25 \baar, toege\fast in normale grond met 4 < \fH < 9 en bi\b tem\feratuur\g van de grond < 25 o C; c. voldoende duurzaam voor een levensduur van xx \baar o\f basis van een duurzaamheidbeoordeling door (naam van het \ggeaccrediteerde inst\gituut en het certificaat nummer). 7. Verder staat er aan\ggegeven hoe lang het \gmateriaal onbedekt \gna inbouw mag bli\bven\g liggen: a. Af te dekken binnen 1 dag na i\gnstallatie; b. Af te dekken binnen 2 weken na installatie;\g c. Af te dekken binnen 1 maand na installatie (dit mag verlengd worden naar 4 maanden afhankeli\bk van het seizoen en \gde locatie in Euro\f\ga). 8. Het goed te keuren \froduct moet betere of geli\bkwaardige waarden hebben voor alle in het bestek vereiste eigenscha\f\fen. Ook moet het voldoen aan de inbouwti\bd die uit het uitvoerings\flan bli\bkt en het moet voldoen aa\gn het levensduurcri\gterium. 9. Indien er een levensduur van meer dan 25 \baar geëist wordt, moet hiervoor een s\feciale beoordeling gemaakt worden door een daartoe geaccrediteerd instituut (zie bi\blage C.2 o\f \b\b\b.curbou\beninfra.nl). 10. Van het goedgekeurde \froduct moet worden vastgelegd, de naam van de \froducent, het \froductty\fe en het nummer van de CE - markering en het nummer van het CE - begeleidingsdocument.\g Hierdoor is een eenduidige iden\gtificatie mogeli\bk. 230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 23 16-05-11 08:26 24 CUR Bouw & Infra \l Aanbevel\fng 115\b2011 Fig. 4 Productselectie en go\vedkeuring. 5.2 Kwal\fte\ftscontrole op de bouwplaats De kwaliteitscontro\gle o\f de bouw\flaats \gbestaat volgens CEN \gTR 15019 uit: ? Controle of het geleverde \froduct voldoet aan de ontwer\fs\fecificatie \g / dat het geleverde \froduct het goedgekeurde \froduct is (z\gie 5.2.1); ? Controle of de actu\gele situatie geli\bk\g is aan de ontwer\fu\gitgangs\funten (zie 5\g.2.2). ? Ins\fectie van de tr\gans\fort- en o\fslagfacilite\giten (zie 5.2.3). ? Controle ti\bdens de\g uitvoering en inst\gallatie van het \fro\gduct (zie 5.2.4). ? Het nemen van monsters om de eigenscha\f\fen van het \froduct te vergeli\bken met de \froducts\fe- cificaties (zie 5.2\g.5).   Ter goedkeuring  aangeboden product  Toepassingsgebied en  functie die de geokunststof  moet vervullen volgens het  bestek  Vereiste eigenschappen  voor de functie, tabel 1 en  2,  NEN?EN 12353 e.v.  Waardes voor de  eigenschappen in CE? begeleidingsdocument  Zijn alle vereiste eigenschappen  in het CE?begeleidingsdocument                 vermeld?  Zijn de ontbrekende  waardes in het CE data  sheet gegeven of d.m.v.  test rapporten geleverd?  Product  niet  goedkeuren  Zijn de waardes in de CE  documenten beter of  gelijk aan de vereiste  waardes in het bestek?  ja  nee   ja  nee   nee  ja  Is de eis m.b.t. afdekken  praktisch uitvoerbaar  (bestek, uitvoeringsplan)?  Voldoet de levensduur  claim in CE?begeleidings ? document aan bestek?   Is de levensduur eis  meer dan 25 jaar?  Product  goedkeuren  Wordt een speciale evaluatie  gemaakt?   Voldoet de levensduur  aan de eisen?  nee  nee  ja  ja  ja  ja  nee  nee   nee   ja  Fig. 4 Productselectie en goedkeuring   230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 24 16-05-11 08:26 25 C U R B o u w & I n f r a \l Aanbevel\fng 115\b2011 ? Het eventueel \flaatsen en weer verwi\bderen van controlemonsters om de beschadiging ti\bdens in- bouw te controleren \g(zie 5.2.6). ? Het \flaatsen van controlemonsters om de eigenscha\f\fen van het \froduct te kunnen beoordelen gedurende de gebruik\gsduur (zie 5.2.7).\g In het hieronder vo\glgende schema (zie f\gig. 5) wordt versta\gan onder: Normale ve\fl\fghe\fdsklasse\b De te testen eigenscha\f is van belang voor de constructie, maar het er niet aan voldoen leidt \gniet direct tot bezw\gi\bken van de gehele con\gstructie. Hoge ve\fl\fghe\fdsklasse\b De te testen eigenscha\f is van essentieel belang voor de constructie, het er niet aan voldoen k\gan tot bezwi\bken van de gehele con\gstructie leiden. Fig. 5 Stappen in k\bali\vteitscontrole en goedkeuring n\va levering op de bou\b\vplaats.  Producent  Opdrachtnemer /  Aannemer  Opdrachtgever  CE ? markering  Ce ? begeleidings ?  document   CE ? Factory   Production Certificate   Vrijwillige product  certificering door een  geaccrediteerde  certificeringsinstantie  (5.2.6 punt A)   Selectie en goedkeuring  van het product (initiële  product goedkeuring) ? zie   5.1.3  Kwaliteitscontrole na levering  op de bouwplaats  Productidentificatie van het  geleverde product (5.2.1)  Controle op geschiktheid (5.2.2)  Controle op opslag? en trans? portfaciliteiten (5.2.3)  Ingangscontrole en monstername  (5.2.6 punt B)  Met vrijwillige product? certificering hoeft geen  monstername gedaan te  worden (5.2.6, punt A). Direct  goedkeuren.  Normale  veiligheidsklasse   Hoge  veiligheidsklasse    1 monster per 10000  m2; minimaal 1 monster  boven 1000  m2  1 monster per 6000 m 2;  minimaal 2 monsters  boven 1000 m 2  keuring van de  beoordelingseenheid,  levering (sectie B4)    Controle tijdens de uitvoering en het  eventueel inbouwen van controle  monsters (5.2.4, 5.2.6, 5.2.7)   Controletesten  (5.2.7)  Kwaliteitscontrole na levering  op de bouwplaats Kwaliteitscontrole na levering  op de bouwplaats    Goedkeuring  Afkeuring  Nieuw material  leveren   Figuur 5.2 Stappen in kwaliteitscontrole en goedkeuring  na levering  op de bouwplaats    Producent   Opdrachtnemer /  Aannemer   Opdrachtgever   CE ? markering   Ce ? begeleidings  ?  document   CE ? Factory   Production Certificate   Vrijwillige prod uct  certificering door een  geaccrediteerde  certificeringsinstantie  (5.2.6 punt A)   Selectie en goedkeuring  van het p roduct (initi ële  product goedkeuring)  ? zie   5.1.3   Kwaliteitscontrole na levering  op de bouwplaats   Productidentificatie va n het  geleverde product (5. 2.1)   Controle op geschiktheid (5.2.2)   Controle op opslag ? en trans ? portfaciliteiten  (5.2.3)   Ingangs controle en monstername  (5.2.6  punt B)   Met vrijwillige product ? certificering hoeft geen  monstername gedaan te  worden  (5.2.6, punt A). Direct  goedkeuren.   Normale  veiligheidsklasse   Hoge  veiligheidsklasse    1 monster per 10000  m2; minima al 1 monster  boven 1000  m2  1 monster per 6000 m 2;  minimaal 2 monsters  boven 1000 m 2  keuring van de  beoordelingseenheid,  levering  (sectie B4)     Controle tijdens de uitvoering en het  eventueel inbouwen van con trole  monsters (5.2.4, 5.2.6, 5.2.7)    Controletesten  (5.2.7)   Kwaliteitscontrole na levering  op de bouwplaats     Goedkeuring   Afkeuring   Nieuw material Nieuw material  leveren   Figuur 5.2 Stappen in kwaliteitscontrole en goedkeuring  na levering  op de bouwplaats   230554_CURBI Aanbe\lvel\fng 115-2011 b\fnnen\l\b.\fndd 25 16-05-11 08:26 26 CUR Bouw & Infra \l Aanbevel\fng 115\b2011 5.2.1 Controle of het gele\lverde product voldo\let aan de ontwerpsp\lec\ff\fcat\fe D e aannemer moet het volgende bi\b iedere levering controleren en in documenten vastleggen. De o\f- drachtgever zal dit steek\froefsgewi\bs controleren. Een voorbeeld document voor de ra\f\fortage wordt gegeven in bi\blage D.\g ? c ontroleer of de \froductmarkering en de informatie, bevestigd aan het \froduct, in overeenstemming is met de eisen va\gn NEN-EN ISO 10320\g; ? c ontroleer of de CE-markering in de vorm van het voorgeschreven etiket bevestigd is aan elke rol of \fakket; ? c ontroleer of het CE\g-begeleidingsdocument\g voorhanden is; ? c ontroleer of de waarde van de eigenscha\f\fen, zoals die voorgeschreven zi\bn in tabel 1 van de relevante \froduct / toe\fassingsnorm (NEN-EN 12353 e.v.) gegeven is; deze waarden moeten beter dan of geli\bk zi\bn a\gan die in de s\fecif\gicatie / het bestek;\g ? c ontroleer of het geleverde \froduct hetzelfde is als besteld is en of dit ook zo vermeld staat o\f de leverbonnen. 5.2.2 C ontrole of de actue\lle s\ftuat\fe gel\fjk \fs a\lan de ontwerpu\ftgan\lgspunten D e conditie van de bouw\flaats en in het werk zal in het algemeen overeenkomen met dat wat aange- nomen is ti\bdens het ontwer\f. Als dit niet het geval is moet de o\fdrachtnemer controleren, voordat met de installatie begonnen wordt, of het \froduct geschikt is om onder deze afwi\bkende omstandigheden toege\fast te worden\g. C ontroleer of de actuele situatie in het werk hetzelfde is als bi\b het ontwer\f zoals dat o\f tekening staat: ? K omen de soort en conditie van d\ge ondergrond onder \ghet geokunststof ov\gereen met het ontwe\gr\f? ? I s de chemische condit\gie van de grond, bi\b\gv. hoge of lage \fH, hetzelfde? ? L et o\f de effecten van de methode van aanbrengen van het aanvulmateriaal en verdichting ervan o\f het geokunststof \g(invloed o\f de aang\genomen schade ti\bden\gs de inbouw bi\b het o\gntwer\f). ? C ontroleer de s\fanni\gng in het geokunstst\gof als gevolg van w\gerkverkeer of kranen en d\gergeli\bke. ? W ordt er geen schade \gaan het geokunststo\gf aangebracht ti\bdens\g de uitvoering? ? W orden er geen extra, \fermanente trekkrachten uitgeoefend o\f het geokunststof als gevolg van ti\bdeli\bke uitvoeringsbelasti\gngen? I ndien de actuele situatie anders is dan waarvan in het ontwer\f is uitgegaan, moet contact o\fgenomen worden met de ontw\ger\fer. 5.2.3 I nspect\fe van de tran\lsport- en opslagfac\fl\fte\ft\len T rans\fort, o\fslag en verwerking van het \froduct moeten in overeenstemming zi\bn met de aanbeveling van de fabrikant. Er moet voor gezorgd worden dat er geen schade kan ontstaan aan het \froduct door bi\bvoorbeeld: ? s churende werking aan\g de o\f\fervlakte ? s ni\bden ? i ndeuken ? s cheuren . D it moet regelmatig gecontroleerd worden door de o\fdrachtnemer en steek\froefsgewi\bs door de o\f- drachtgever. Registratie van deze situatie kan gedaan worden met behul\f van het formulier in bi\blage D/deel 3. O \fslag moet uitgevoerd worden volgens de richtli\bnen van de fabrikant, daarbi\b is het met name be- langri\bk het maximum aantal lagen dat de rollen o\f elkaar mogen liggen vast te leggen en te controle- ren. Verder moet ervoor gezorgd worden dat de ver\fakking van de rollen zo lang mogeli\bk intact bli\bft als bescherming tegen\g a